خطری برای دین و روحانیت

محمد مهاجری، فعال رسانه‌ای اصولگرا، در یادداشتی نوشت: «آیت الله اعرافی، مدیر حوزه های علمیه در سخنان اخیر خود با انتقاد از هجمه اخیر علیه حوزه های علمیه گفته است: «امروز کارهای بسیار احمقانه و آشکار از سوی دولتمردان آمریکا صورت می گیرد، کسی توجهی نمی کند و حرف نمی زند که اگر یک صدم آن کار به وسیله طلبه ای صورت گیرد، معلوم نیست چه بلایی سر آن بیاورند و چه برخوردی هم داشته باشند.»

جمله مهم دیگری که ایشان به آن پرداخته این است: «لازم است بدانیم یک دهه، ضد خدایان و اضداد نگاه قدسی به این قصه تمسک خواهند کرد؛ حوزه باید برای آن دوره آماده شود که منطق خود را ارائه دهد... »

درباره این سخنان به چند نکته اشاره می کنم:

۱- در قضایای اخیر بی انصافی ها و بهتر است بگوییم نامردی هایی در حق حوزه های علمیه، علما و طلاب صورت گرفت که لازم است در مورد آنها روشنگری صورت گیرد. هر چند که ممکن است  فضای مقهور جوسازی های یک ماه اخیر، به سادگی قابل تغییر نباشد. همین که تلاش های عده قابل توجهی از طلاب قم برای خدمت رسانی به بیماران کرونا حتی در رسانه ملی مغفول مانده، حکایت از مظلومیت این طیف از جامعه دارد. این مظلومیت آنگاه مضاعف می شود که حتی برخی دوستان هم، همگام با رسانه های بیگانه وارد هجمه ناجوانمردانه شدند.

۲- اما آفتی که بعداً به وجود خواهد آمد و هجمه های اخیر در برابر آن ناچیز به حساب می آید. همان نکته ای است که آقای اعرافی به آن اشاره کرده و نسبت به این که موضوع کرونا تا مدت ها مستمسکی برای ضد خدایان خواهد شد، هشدار داده و خواستار آمادگی حوزه برای رویارویی با آن شده است. به گمانم درک این موقعیت خطرناک را باید به گوینده آن تبریک گفت. ممکن بود ایشان یا هر کس دیگری موضوع را سرسری بگیرد و مثلاً با این توجیه که «خود خدا از دینش حفاظت خواهد کرد» از کنار قضیه بگذرد. همین که آقای اعرافی می گوید حوزه باید برای دوره پساکرونا برنامه داشته باشد - حتی اگر در عمل هم کاری انجام نشود - یک موفقیت بزرگ است.

۳- به عنوان فردی که با عالم حوزه بیگانه نیست عرض می کنم این نهاد در سال های پس از انقلاب، انصافاً در راستای تولید معرفت برای فقه حکومتی و اجتماعی تلاش زیادی کرده است، اما در مورد صیانت از اصول عقاید در سطح مدارس، دانشگاه ها و به طور کلی برای جوانان کار سیستماتیک مطالعاتی نکرده. اگر هم چنین فعالیت هایی صورت گرفته، منتج به نتایج ملموس نشده است.

پیش از پیروزی انقلاب اسلامی بسیاری از مساجد، دانشگاه ها و مدارس دارای گعده ها و جلساتی بودند که بحث های عقیدتی جدی در آنها صورت می گرفت و از آنجا که جوان های مسلمان با عقاید چپ مارکسیستی و اسلام انحرافی مواجه بودند به ناچار برای حفظ عقاید خود و نیز بحث و مقابله با صاحبان افکار غیر دینی، به تقویت مبانی فکری خودشان می پرداختند. معمولاً هم یک طلبه یا روحانی در متن یا حاشیه این جلسات وجود داشت. متأسفانه پس از پیروزی انقلاب اسلامی و بخصوص یکی - دو دهه اخیر تعداد چنین جلساتی آن قدر کم شده که رد پایی از آن دیده نمی شود و به جای آن به جلساتی با مضمون دعا و توسل و زیارت و روضه و... بسنده می شود. قطعاً این مناسک برای تقویت روحیه دینی ضرورت تام دارد اما به شرطی بهره کامل می دهد که پیش‌نیازهای آن (اصول محکم فکری) تأمین شده باشد. به علاوه بسیاری از جلسات مذهبی ،تبدیل به بنگاه های سیاسی - جناحی شده و کارکرد عقیدتی خود را از دست داده. از همین روست که می بینیم وقتی در جریان هجمه کرونا با هجوم عقیدتی هم روبه رو می شویم، دست مان خالی است.

۴- با استقبال از رویکرد آیت الله اعرافی این نکته را هم اشاره کنم که مخالفان حوزه لزوماً بیرون از این نهاد نیستند. اجازه بدهید از همین آقای معممی که به نام طب اسلامی موجب وهن حوزه و استهزاء دین شد شروع کنم. آیا جناب اعرافی قبول دارند که همه زحمات حوزه در برابر کرونا را طلبه ای در بیمارستان شهر انزلی بر باد داد؟ واقعاً سخنان کدام عالم بلندمرتبه حوزه به اندازه تجویزهای خرافی باند آقای تبریزیان بازتاب داده شد؟

آقای تبریزیان یک کتاب علمی را آتش زد. آقای اعرافی آن را محکوم کرد و چه کار شایسته ای. اما متأسفانه او در کانال تلگرامی خود نوشت آقای اعرافی گروهی را نزد من فرستاد و از من عذرخواهی کرد! آیا جناب اعرافی با این عذرخواهی (که تکذیب هم نشد) انتظار دارد حنای حوزه علمیه رنگ داشته باشد؟

۵- تفکرات شهید مطهری شاید امروز در حوزه بیش از هر جای دیگری مهجور است. او در دوره ای با خرافات و تحریف جنگید که بسیار سخت بود. اما امروز بسیاری از اهل خرافه و رؤیا و روایات ضعیف و مجعول، دکاندار دین شده اند و متأسفانه بعضی از آنها کار و بارشان سکه است و در رسانه ملی هم حضور دارند.

۶- با اذعان به این که سخنان اخیر جناب اعرافی از روی دردمندی و برای نجات معارف دین است لازم دانستم تأکید کنم  تحقق «الاسلام یعلوا و لایعلی علیه» نیازمند برداشتن غل و زنجیر خرافات است. این کار هم فقط از حوزه برمی‌آید و بس. این گوی و این میدان.»