مجلس یازدهم راست راديكال می شود

به طور کلي فضاي مجلس آينده را به نسبت مجلس فعلي و دوره‌هاي قبلي چطور ارزيابي مي‎کنيد؟

اول بايد بگويم مجلس دهم که در روزهاي آخر خود بسر مي‎برد نه تصميم‎گير بود و نه تصميم‎ساز و مجلس آينده به سبب امکان مشارکت پايين شرکت‌کنندگان و افت شديد مشارکت ملي براساس آنچه امروز در جامعه جريان دارد، در پرده‎اي از ابهام قرار گرفته است. با توجه به تحقيقات و پژوهش‌هاي انجام شده اگر به تحليل‌هاي کارشناساني که به ديده‌باني جامعه مشغول هستند رجوع کنيم به‌نظر مي‎رسد ‌درصد بالايي از حاميان نظام در انتخابات شرکت کنند. به‌نظر بنده گروه‌هاي راست راديکال امکان موفقيت بالايي دارند و آرايش سياسي مجلس آينده، راست گرا خواهد بود. با توجه به آنچه در ماه‌هاي آينده پيش رو داريم، اگر تحولي رخ ندهد اين مجلس با راي پايين بسياري از منتخبان تشکيل خواهد شد. همان‎طور که در دوره‌هاي گذشته هم تجربه‎اش را داشتيم بسياري از نمايندگان همين تهران با کمتر از 500‌هزار راي به مجلس راه پيدا کرده‎اند. وضعيت انتخابات مجلس يازدهم نيز اين‎گونه خواهد بود. معتقد هستم سه گزاره بايد مورد توجه قرار بگيرد. نخست اينکه آيا انتخابات در زمان خود برگزار خواهد شد؟ امکان آن بسيار بالاست. چون نظام همواره تلاش مي‎کند تحت هر شرايطي انتخابات را برگزار بکند. دوم بايد به مشارکت مردم توجه داشت که براساس نظرسنجي‌ها بسيار پايين خواهد بود فلذا امکان برنده شدن کانديداهاي جناح راست افزايش مي‎يابد. سوم اينکه منتخبان احتمالي اين انتخابات با توجه به ارتباطي که با نهادهاي فرا قوه‎اي دارند مي‎توانند مجلس تصميم‌گير‌تر و تصميم‌ساز‌تري تشکيل بدهند.

پس از نظر شما مشارکت در انتخابات پايين خواهد بود؟

بله. در اين وضعيت به‌نظر مي‎رسد اگر تحولي رخ ندهد، مشارکت مردمي به‌ويژه در کلانشهرها و حتي در شهرهاي کوچک پايين خواهد بود و انتخابات مورد اقبال عمومي قرار نمي‎گيرد.

به عقيده شما مجلس آينده در ساختار قدرت در کشور چه نقش و تاثيري خواهد داشت؟

با توجه به شرايط کنوني و همان‎طور که گفتم مشارکت پايين احتمالي در آن، اين مجلس جايگاه کلاسيک خود را در ميان مردم از دست خواهد داد. مجلس کنوني نه در ميان مردم حائز اعتبار بالايي است و نه در ميان حاکميت. اما مجلس آينده با توجه به ترکيبي که براي آن پيش‎بيني مي‎شود، حداقل جايگاه مطلوب‌تري در چارچوب قدرت خواهد داشت. دست نمايندگان راستگرا به مراتب از مجلس فعلي باز‌تر خواهد بود. در مجلس فعلي مثلا در همين ماجراي بنزين ديديم که راي مجلس به‌عنوان قوه مقننه، ناديده انگاشته شد و عملا اين مجلس نه در تصميم‌گيري‌ها و در تصميم‌سازي‌ها نقش و قدرتي در خور جايگاه کلاسيک قوه مقننه ندارد بنابراين اين اميد وجود دارد که مجلس يازدهم از قدرت بيشتري برخوردار باشد.

انتظارات مردم را از مجلس آينده چگونه ارزيابي مي‎کنيد؟

مردم مي‎بينند که جريانات چگونه براي رسيدن به کرسي‎هاي پارلمان تلاش مي‎کنند بنابراين آنها از نمايندگان مجلس با توجه به هزينه‎هايي که خرج انتخابات مي‎کنند توقع دارند به‌عنوان وکلاي آنها در يکي از قواي سه گانه ايفاي نقش بکنند. به هر حال در انتخابات پيش رو دغدغه‎هاي معيشتي و اقتصادي اهميت بسزايي دارد و در اولويت است. با توجه به فشار تحريم‌هاي ظالمانه آمريکا و شرايط سخت اقتصادي ناشي از آن انتظار مردم از نمايندگان اين است که شرايط را براي رفاه ملت تسهيل بکنند. به هر صورت هر جرياني که پيروز انتخابات باشد در آستانه دوره بعدي مجلس بايد پاسخگوي مردم باشد. با توجه به احتمال بالاي پيروزي جريان راست اين جريان کار سختي براي دولت بعدي يا مجلس بعدي خواهد داشت چرا که با توجه به در دست داشتن دو قوه از سه قوه مي‎بايست در برابر مردم و انتظارات آنها پاسخگو باشند.

اوضاع اصلاح‌طلبان را چگونه ارزيابي مي‎کنيد؟ آيا به ليست واحدي دست پيدا خواهند کرد؟

اصلاح‌طلبان در انتخابات پيش رو بسيار شکننده خواهند بود و امکان رسيدن به يک ليست مشترک کم است. احزاب گوناگون هر کدام ايده‌‎اي دارند و به‌دنبال عملياتي کردن آن هستند. عده‎اي از سرا مي‎گويند و عده‎اي از پارلمان اصلاحات، دسته‎اي هم دنبال راه‎هاي ديگري هستند. اين چندپارگي تازه در درون جريان اصلاحات است؛ از سوي ديگر جريان اصلاح‌طلب کما في‌السابق مثل 92، 94 يا 96 نمي‎تواند کانديداهاي اصلي خود را معرفي بکند. چراکه به احتمال بالايي آنها تاييد صلاحيت نخواهند شد و مورد عنايت نهادهاي نظارتي نخواهند بود. من دو راه را براي اصلاح‌طلبان براي انتخابات دوم اسفند متصور هستم. يا اينکه ايشان به لايه‎هاي پنجم و ششم کانديداهاي خود تکيه کنند که بي‌ترديد آنها بهتر از فراکسيون اميد نخواهند بود. بلکه مي‎توان بدتر را برايشان پيش‎بيني کرد و يا اصلاح‌طلبان مي‎بايست کانديداهاي اصلي و درجه يک خود را معرفي کنند و منتظر نتايج تاييد صلاحيت بمانند. در صورت عدم احراز صلاحيت ايشان، تکليف خود را با شرکت يا عدم شرکت در انتخابات مشخص کنند. من فکر مي‎کنم تصميم دوم بيشتر به نفع اصلاح‌طلبان خواهد بود و شايسته‎تر همين است که کانديداهاي اصلي خود را معرفي بکنند. يادمان نرود که بستن يک ليست به هر قيمت نه به نفع اصلاح‌طلبان است و نه اصلا اصلاح‌طلبي است!

شرايط در اردوگاه اصولگرايان چطور است؟

امکان رسيدن اصولگرايان به اجماع کمتر از اصلاح‌طلبان است. اگر هم اجماعي رخ بدهد، در سطح رو و اجماعي دستوري و ارشادي خواهد بود که به محض تشکيل مجلس با توجه به فضاي موجود سياسي سبب رودررويي‌هاي بيشتري در مجلس در قياس با رودررويي‌هاي پيش از انتخابات مي‎شود. پس از تشکيل مجلس حتما جريانات مختلف اصولگرايي وارد تنش‌ها و درگيري‌هاي بدتر و شديدتري نسبت به مجلس دهم خواهند شد.

غيبت آقاي لاريجاني را چگونه تحليل مي‎کنيد؟

علي لاريجاني و خانواده او دماسنجي براي فهم هواي سياست در ايران هستند. وقتي او خود را از پذيرش مسئوليت کنار مي‎کشد و از سوي ديگر مي‎گويد کانديداي انتخابات رياست جمهوري سال 1400 نيز نخواهد بود تا حدود زيادي دماي منفي را نشان مي‎دهد. فلذا اصولگريان اعتدالگرا يا ميانه‌روهاي اصولگرا اکنون با توجه به ليدري لاريجاني تلاش مي‎کنند از متن به حاشيه بروند تا بتوانند جايگاه خود را به سلامت در ساختار قدرت حفظ کنند. آنها با توجه به قدرت اقتصادي شان سعي مي‎کنند تا از حاشيه، متن را کنترل کنند. لاريجاني در حاشيه تلاش مي‎کند تا با ايفاي نقش رئيس در سايه فضاي مطلوبي را به وجود بياورد تا زمينه براي بازگشت راست ميانه فراهم شود. علي لاريجاني يک وزنه است. بنابراين نبايد گمان شود اين نيامدن يا عدم حضور دليلي بر پايان عمر سياسي اوست.

سرنوشت دولت در مجلس يازدهم چه خواهد شد؟

قطع به يقين مي‎شود گفت دولت در مسلخ مجلس يازدهم در نوسان بيشتري نسبت به قبل قرار خواهد گرفت. حتي همين مجلس فعلي دو تن از وزرا را استيضاح کرده، عده‎اي را مجبور به استعفا ساخته و براي استيضاح چند وزير ديگر از جمله وزير نفت يا وزير کشور برنامه دارد. اما نکته‎اي در اين زمينه حائز اهميت است و همانند ترمزي بر راديکاليسم مجلس آينده عمل مي‎کند، رخدادهاي اخير است؛ رخدادهاي اخير و يا حتي دي‌ماه 96 در عرصه اجتماع، ما را متوجه اين مي‎سازد که بافت موقعيتي‌ ناشي از جنبش اجتماعي در ايران شکل گرفته که همه نهادهاي قدرت و قواي حاکمه مثل مجلس و دولت و... را در يک بسته و به‌طور واحد مورد خطاب قرار مي‎دهد. شکي در اين نيست که جناح راست مخالف دولت است و همين طور مي‎دانيم که جناح مخالف دولت در مجلس آينده کرسي‎هاي بيشتري در اختيار خواهد داشت و احتمال اين وجود دارد که آنها بخواهند دولت را از حد نصاب بيندارند و يا حتي اقدام به استيضاح روحاني بکنند. حتي برخي تندروها در قالب تهديد اين برنامه‎ها را بيان و رسانه‎اي کرده‎اند. اما با توجه به همان نکته که گفتم احتمالا آنها دست به ريسک بزرگ استيضاح نمي‎زنند. قرباني شدن روحاني در گرو وقايعي است که در اجتماع رخ خواهد داد. فلذا اين دو يعني رخدادهاي اجتماعي و همينطور مواضع و سياست‌هاي جناح راست تندرو در کشاکش يا تلاشي با يکديگر سرنوشت روحاني را محقق خواهند ساخت. آقاي رئيس‌جمهور متاسفانه همين الان هم وضعيت نابساماني دارد. ايشان از يکسو حمايت اجتماعي را حداقل در بخش بزرگي از بدنه حاميان خود از دست داده‎اند و از سويي ديگر با توجه به کنار کشيدن لاريجاني و عقب نشيني تاکتيکي راست ميانه يک حامي بزرگ را در مجلس از دست داده‎اند. اگر پس از برگزاري انتخابات و مشخص شدن نتايج آن و تشکيل پارلمان در انتخابات داخلي مجلس يک راست افراطي به‌طور مثال عضوي از جريان پايداري يا غيره به مقام رياست قوه مقننه برسد، آن وقت رئيس‌جمهور يک متحد ارزشمند را در شوراي عالي اقتصادي سران قوا از دست داده و از موضع اکثريت به موضع اقليت خواهد رفت. البته اين اتفاق در صورت رخ دادن باعث خواهد شد تا از آن پس جناح و جريان پيروز انتخابات پاسخگو و مسئول تام و تمام مطالبات و دغدغه‎هاي اجتماعي باشد.