سیدجلال ساداتیان | سفیر پیشین ایران
سفیر پیشین ایران در لندن: کنترل اقدام‌های اسرائیل در ایران، لحن ترامپ را تغییر داد
سیدجلال ساداتیان: لحن ترامپ از زمان آغاز تجاوز اسراییل چندبار تغییر کرده است و حتی سخن از ورود آمریکا به جنگ به میان آمد اما اخیراً، لحن‌ها کمی تغییر کرده است. آمریکا اعلام کرده که به جای ورود مستقیم به درگیری، به اسرائیل کمک‌های تسلیحاتی و لجستیکی بیشتری ارائه خواهد داد.
سیدجلال ساداتیان با اشاره به اینکه در روزهای نخست، ایران شاهد موج حملات موشکی و ترورهای داخلی بود که برخی معتقدند با هدف بی‌ثبات‌سازی انجام شده، گفت: اما این اقدامات تا حدی مهار شده و خرابکاری‌ها کنترل شده‌اند. این موضوع ممکن است لحن رئیس جمهور آمریکا را تعدیل کرده باشد.
در پی تجاوز نظامی رژیم صهیونیستی به خاک ایران در تاریخ ۲۳ خرداد ۱۴۰۴، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی تروث سوشال، ضمن حمایت از اقدام اسرائیل، ایران را به عدم پذیرش توافق متهم کرد و با لحنی تهدیدآمیز اظهار داشت: «ایران باید توافق کند، وگرنه حملات بعدی وحشیانه‌تر خواهد بود.» او همچنین از جابجایی تجهیزات نظامی آمریکا در خاورمیانه برای مقابله با واکنش احتمالی ایران خبر داد. این موضع‌گیری، که با ادعای چراغ سبز ندادن به اسرائیل همراه بود، نشان‌دهنده حمایت ضمنی واشنگتن از تل‌آویو و تلاش برای فشار بر تهران است.
رهبران تروئیکای اروپایی شامل «امانوئل مکرون» رئیس‌جمهور فرانسه، «کی‌یر استارمر» نخست‌وزیر بریتانیا و «فریدریش مرتس» صدراعظم آلمان، نیز در گفت‌وگویی تلفنی با «سیدعباس عراقچی» وزیر خارجه کشورمان به بررسی این تجاوز پرداختند. مکرون با ادعای «حق دفاع» اسرائیل و تحریف برنامه هسته‌ای ایران، از تهران خواست خویشتنداری کند. استارمر و مرتس نیز با تأیید اهداف اسرائیل و ابراز نگرانی از برنامه هسته‌ای ایران، تجاوز به خاک ایران را محکوم نکردند و به مشروعیت‌بخشی به این اقدام متهم شدند. این مواضع، استانداردهای دوگانه غرب در قبال ایران را بار دیگر عیان کرد.
ترامپ دو بازی همزمان را با ایران پیش برد
«سیدجلال ساداتیان» سفیر پیشین کشورمان در انگلیس و تحلیلگر مسائل بین‌الملل در پاسخ به این سوال که ارزیابی شما از مواضع سران اروپا از زمان تجاوز اسرائیل به ایران و همچنین تغییرات مواضع رئیس جمهور ایالات متحده چیست، گفت: اروپایی‌ها به‌طور کلی به دنبال این بودند که با فشار بر ایران و تهدید به فعال‌سازی مکانیسم ماشه (اسنپ‌بک)، ایران را به همکاری بیشتر وادار کنند. مواضع مدیرکل آژانس نیز در همین راستا قابل تحلیل است.
وی افزود: از سوی دیگر، در مورد آمریکا و دونالد ترامپ، به نظر می‌رسد او دو نوع بازی را پیش برد. ابتدا، به نظر می‌آمد که در راستای منافع خودش عمل می‌کند. او تلاش کرد در منطقه خاورمیانه تنش‌ها را کاهش دهد تا بتواند اهداف تجاری خود را پیش ببرد. مثلاً با عربستان و امارات قراردادهایی بست که شامل سرمایه‌گذاری‌های کلان، مانند هزار میلیارد دلار از عربستان و ۱۲۰۰ میلیارد دلار از امارات در آمریکا، و همچنین قراردادهای جداگانه‌ای به ارزش حدود ۴۰۰ میلیارد دلار برای فروش پروژه‌های توسعه‌ای بود.
این دیپلمات پیشین گفت: هدف بعدی او این بود که ایران را نیز به این مسیر اقتصادی بکشاند، زیرا ایران، با توجه به نیازهای اقتصادی‌اش، می‌توانست آینده‌ای سودآور برای آمریکا داشته باشد. حتی زمزمه‌هایی از مذاکراتی برای سرمایه‌گذاری ۱۰۰۰ میلیارد دلاری آمریکا در پروژه‌های ایران مطرح شده بود. اما این‌ها با جنگ محقق نمی‌شود.
وی ادامه داد: از طرف دیگر، نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، منافع خود را در بهبود روابط ایران و آمریکا نمی‌دید. شواهدی هم در این راستا وجود دارد. برای مثال، دونالد ترامپ، استیو ویتکاف فردی نزدیک به خود را برای مذاکره با ایران انتخاب کرد، در حالی که افراد تندرو و حامی اسرائیل، مانند وزیر خارجه آمریکا، در این مذاکرات نقش کلیدی نداشتند. مذاکرات اولیه در عمان آغاز شد و در دور اول، طرفین یکدیگر را محک زدند. در دور دوم، در رم، توافق شد که مذاکرات روی برنامه هسته‌ای ایران متمرکز شود. در این زمینه حتی در ابتدا پذیرفته شد که ایران غنی‌سازی در سطح ۳.۶۷ درصد، مطابق با برجام، ادامه دهد.
این تحلیلگر سیاست خارجی گفت: ایران نیز اعلام کرد که اقداماتش، مانند غنی‌سازی بیشتر یا استفاده از سانتریفیوژهای پیشرفته، واکنشی به عدم پایبندی آمریکا و اروپا به تعهداتشان بوده است. این موارد، از جمله نظارت بازرسان آژانس، در مذاکرات بررسی شد تا در ازای لغو تحریم‌ها، چگونگی اجرای آن‌ها مشخص شود.
وی افزود: مذاکرات به دورهای سوم و چهارم رسید، اما پس از آن، فشارهای لابی اسرائیل از طریق نمایندگان کنگره و سناتورهای هر دو حزب شدت گرفت. رسانه‌های تحت نفوذ اسرائیل نیز فشار بر ترامپ را افزایش دادند. در نتیجه، لحن او تغییر کرد. او اعلام کرد که غنی‌سازی ایران باید به خارج منتقل شود و حتی تهدید کرد که اگر ایران همکاری نکند، ممکن است با فشار اسرائیل مواجه شود. این روند در دور پنجم ادامه یافت. با این حال جریانی در آمریکا خواهان تداوم مذاکرات و برگزاری دور ششم بود.
کنترل اقدام‌های اسرائیل در ایران، لحن ترامپ را تغییر داد
ساداتیان همچنین در پاسخ به این سوال که رئیس جمهور آمریکا از زمان آغاز تجاوز اسرائیل تا امروز نیز چندبار ادبیات و مواضع خود را تغییر داده است، ارزیابی شما چیست، گفت: لحن ترامپ از زمان آغاز تجاوز اسراییل چندبار تغییر کرده است و حتی سخن از ورود آمریکا به جنگ به میان آمد اما اخیراً، لحن‌ها کمی تغییر کرده است. آمریکا اعلام کرده که به جای ورود مستقیم به درگیری، به اسرائیل کمک‌های تسلیحاتی و لجستیکی بیشتری ارائه خواهد داد.
وی افزود: در روزهای نخست، ایران شاهد موج حملات موشکی و ترورهای داخلی بود که برخی معتقدند با هدف بی‌ثبات‌سازی انجام شده است. اما این اقدامات تا حدی مهار شده و خرابکاری‌ها کنترل شده‌اند. این موضوع ممکن است لحن ترامپ را تعدیل کرده باشد. او در داخل آمریکا نیز اعلام می‌کند که تمام تلاشش را کرده، اما تغییر نظام در ایران ممکن نیست. به نظر می‌رسد او به دنبال مذاکره با ایران از موضع قدرت است تا حداکثر امتیاز را کسب کند.
سفیر پیشین کشورمان در انگلیس در ادامه گفت: نگرانی‌هایی وجود دارد درباره احتمال اقدام خرابکارانه‌ای که آمریکا را به جنگ بکشاند. این خطر از هر دو طرف وجود دارد. در ایران، باید مراقب تحرکات گروه‌هایی باشیم که ممکن است به نفع اسرائیل یا برای تحریک آمریکا عمل کنند. از سوی دیگر، باید هوشیار باشیم که اقدامات اسرائیل به گونه‌ای نباشد که به درگیری ایران و آمریکا منجر شود.
وی در پایان گفت: باید اطمینان حاصل شود که هر اقدام خرابکارانه‌ای به نام ایران ثبت نشود تا بهانه‌ای برای اقدامات تلافی‌جویانه به دست نیاید. در پایان، مجموعه نظام باید با دقت و هوشیاری عمل کند تا از تحریک به درگیری مستقیم جلوگیری شود.
دیدگاه تان را بنویسید