حضور ۲۵ ساله چین در میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ایران

سال ۱۹۱۷ میلادی آغاز روابط دیپلماتیک ایران و چین در عصر جدید بود. اما تاریخچه روابط دو کشور به پیش از آغاز عصر جدید و به زمانی بازمی‌گردد که جاده ابریشم شرق و غرب را به یکدیگر متصل می‌کرد و بازرگانان و کاروان‌هایی از چین به ایران می‌رسیدند و به آسیای صغیر و از آنجا به اروپا می‌رفتند. شاید قدیمی‌ترین آثار به‌جا مانده از چینی‌ها در ایران به همین جاده بازگردد. درست زمانی که شاه عباس صفوی سفارش ساخت چینی‌های آبی را به هنرمندان صنایع‌دستی چین داد تا آن‌ها را در چینی‌خانه آرامگاه شیخ صفی‌الدین اردبیلی جد بزرگ خود به نمایش بگذارد و حالا بزرگترین مجموعه چینی آبی ساخت چین در دست ایرانیان است و بدین ترتیب تاریخ روابط هنری و تجاری دو کشور از پیش از ۱۹۱۷ آغاز شده بود.

چین در عصر جدید به قدرت اقتصادی بزرگی تبدیل شد که در حال تسخیر جهان است. سال ۲۰۱۳ بود که «شی جین پینگ» رییس‌جمهوری خلق چین پیشنهاد احیای جاده ابریشم جدید را با عنوان «یک کمربند یک راه» به سران کشورهای واقع در جاده ابریشم ارایه کرد. از آن پس تاکنون احیا جاده ابریشم در دستور کار چین قرار گرفته است و در این مسیر کشورهای واقع در مسیر این راه مهم باستانی را به همکاری در پروژه یک کمربند بک راه کشانده است.

ایران نیز برهمین اساس در حال امضای قرارداد همکاری جامع ۲۵ ساله با چین است که در بخشی از آن همکاری‌های میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز گنجانده شده است.

حضور ۲۵ ساله چین در میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ایران

براساس آن‌چه در متن پیش نویس نهایی قرارداد همکاری جامع ۲۵ ساله ایران و چین قرار دارد بخش‌هایی از بندهای این سند همکاری که با هدف حضور بیشتر چین در ایران و منتفع شدن ایران از این حضور در حال امضا است، به موضوع مرمت آثار تاریخی و توسعه گردشگری و رونق صنایع‌دستی نیز اشاره شده است که در برنامه‌های کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت عملیاتی بین دو کشور باید اجرایی شوند.

قرارداد ۲۵ ساله همکاری ایران و چین در بند دوم این سند افزایش میزان اثرگذاری در حوزه اقتصادی، فناوری و گردشگری را از ماموریت‌های این سند همکاری اعلام کرده و در ضمیمه نخست این سند نیز در بخش اهداف اساسی همکاری‌های ۲۵ ساله ایران و چین توسعه سرمایه‌گذاری در بخش خدمات و گردشگری را مورد تاکید قرار گرفته است.

در همین ضمیمه ذکر شده است که «توسعه همکاری‌های گردشگری از جمله تشویق سرمایه‌گذاری و توسعه منابع و زیرساخت‌های گردشگری از جمله اهداف اساسی است.»

در بخش عناوین اصلی همکاری‌های همکاری ۲۵ ساله ایران و چین و در ضمیمه دوم این سند بر مشارکت در ساخت شهرهای گردشگری در بخش توسعه سواحل مکران نیز مورد تاکید قرار گرفته است.

بند «ه» سند همکاری ۲۵ ساله ایران و چین در بخش همکاری‌های مالی، اقتصادی و تجاری نیز بر همکاری مشترک در زمینه گردشگری و میراث‌فرهنگی براساس مفاد ضمائم سند، تاکید دارد.

سند جامع همکاری ایران و چین که در ماهیت خود تلاش برای احیا جاده ابریشم جدید است، در ضمیمه سوم خود بخشی با عنوان «اقدامات اجرایی کوتاه‌مدت» دارد که در بند چهارم آن بر موضوعاتی همچون «همکاری در صنعت گردشگری با تمرکز بر توسعه زیرساخت‌ها»، «تسهیل جذب گردشگر از دو کشور»، «توسعه محصولات و خدمات گردشگری»، «پیشبرد همکاری‌ها در زمینه میراث‌فرهنگی و صنایع‌دستی»، «برگزاری منظم جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های فرهنگی دو کشور با بهره‌گیری از ظرفیت‌های سازمان‌های مردم نهاد» و «تقویت انجمن‌های دوستی چین و ایران» تاکید شده است.

از مرمت بناها و بافت‌های تاریخی تا همکاری‌های باستان‌شناسی در سند ۲۵ ساله

اما در بخش اقدامات اجرایی میان و بلندمدت سند همکاری‌های جامع ایران و چین بر «مرمت و احیا بناها و بافت‌های تاریخی» ایران و همکاری‌های در زمینه «تحقیقات باستان شناسی» مشترک میان دو کشور تاکید شده است. در همین بخش که شامل اقدامات اجرایی میان و بلندمدت است آمده است: «مشارکت و سرمایه‌گذاری در صنعت گردشگری و توسعه گردشگری در مسیر جاده ابریشم»، «تقویت تبادلات و همکاری‌های تحقیقاتی آموزشی»، «برگزاری رویدادها و فروش در زمینه صنایع‌دستی، گردشگری دریایی و حمل‌ونقل دریایی»، «تقویت همکاری‌ها در زمینه حفظ آثار فرهنگی»، «نمایشگاه آثار فرهنگی»، «مدیریت موزه‌ها»، «تبادلات دانشگاهی و به اشتراک گذاشتن اطلاعات»، «برگزاری دوره‌های آموزشی و کارگاهی برای حفاظت میراث‌فرهنگی آسیایی» از جمله اقدامات اجرایی در سند ۲۵ ساله همکاری‌های ایران و چین است.

سکوت وزارت میراث‌فرهنگی

پیش‌نویس نهایی سند همکاری جامع ایران و چین که به مدت ۲۵ سال اجازه حضور چین در ایران را داده است، در ۱۸ صفحه و سه ضمیمه از سوی دولت جمهوری اسلامی ایران تنظیم شده است و عصر دیروز محمد جواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان اعلام کرد که همین پیش نویس عینا توسط مقامات جمهوری خلق چین تدوین شده است. گفته می‌شود این قرارداد ۲۵۰ میلیارد دلار ارزش دارد که بخشی از آن در حوزه همکاری‌های مشترک ایران و چین در سه بخش میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی است.

صدای میراث نوشت، به‌رغم آن که بخش‌هایی از این سند بر توسعه روابط و همکاری‌های عملیاتی ایران و چین در حوزه میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی تاکید دارد، وزارت میراث فرهنگی و شخص وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی تاکنون هیچ اظهارنظری درخصوص مفاد مندرج در سند همکاری ۲۵ ساله ایران و چین نداشته اسhttps://www.55online.news/fa/tiny/news-160234ت.