۵۵آنلاین :
هنگامی که فضای سیاسی پرالتهاب و شرایط اقتصادی دشوار و آینده نامعلوم است مردم در گیر تشویش، نگرانی و هراس و گاه نامیدی و خشم می‌شوند. در این دوران سخت و پرفشار یکی از اولین پرسش‌ها این است که آیا سیاست‌های اجتماعی باید تغییراتی داشته باشد؟ آیا باز کردن فضای اجتماعی و کاهش دخالت در سبک زندگی مردم می‌تواند از خشم آنها بکاهد یا گشایش فضای اجتماعی در حالی که فشارهای اقتصادی پابرجاست حکم کبریت انداختن در انبار باروت را دارد؟ پاسخ به این پرسش کلیدی هرچه باشد، سیاستگذاران ایران در سال ۱۳۹۷ راه سال‌های گذشته را ادامه دادند. در این سال مداخله دستگاه‌های مختلف در سبک زندگی مردم کم نشد و جلوه‌های اختلاف سیاست‌های رسمی با سبک زندگی بخشی از جامعه بیشتر نمایان شده برخوردهای «گشت ارشاد» با زنانی که «بدحجاب» خوانده می‌شوند ادامه یافت و در مواردی به درگیری انجامیده برخلاف گذشته در مواردی هم برخی مردم خشمگین به دفاع از زنانی تو جاستند که گشت ارشاد دستگیرشان کرده بود و ماموران برای متفرق کردن آنها حتی تیر هوایی شلیک کردند. افرادی هم به خاطر حضور در آنچه «میهمانی مختلط» توصیف می‌شود بازداشت شدند. با همه این برخوردها بسیاری از مردم هم راه خود را رفتند و شمار زیادی بر اثر مصرف مشروبات الکلی مسموم و بیمار شدند و حتی بعضی از آنها جان باختند.
- نوشانوش مسمومیت و مرگ
چند مورد مسمومیتش دید ناشی از مصرف مشروبات الکلی تقلبی در شهرهای مختلف کشور رخ داد، اما پاییز امسال موجی غیرعادی از این مسمومیت‌ها شکل گرفت. خبرگزاری ایلنا به نقل از ایرج حریرچی، سخنگوی وزارت بهداشت، خبر داد که طی 5/1 ماه منتهی به ششم آبان ماه، ۹۵۹ نفر مسموم با الکل به مراکز درمانی مراجعه کردهاند که ۴۰۲ نفر در البرز، ۳۲۶ نفر در هرمزگان، ۷۶ نفر در خراسان شمالی و ۶۱ نفر در تهران بوده‌اند. ۸۴ نفر از آنها فوت کردهاند، ۳۰۵ نفر مورد دیالیز قرار گرفته‌اند و ۲۷ نفر هم نابینا یا کم بینا شدهاند. به گفته این مقام مسوول، عمدتاً مسمومیت این افراد با الكل متیلیک بوده و بخشی از آنها هم الکل دست ساز مصرف کردهاند.
- دستگیری 72 زن و مرد در یک میهمانی
در فصل زمستان فقط در یک مورد ۷۲ زن و مرد به خاطر حضور در پارتی مختلط و شبانه در ساری دستگیر شدند. خبرگزاری مهر به نقل از دادستان ساری نوشت: بیشتر دستگیرشدگان مشروب خورده بودند و باید به جرائم متعددی رسیدگی شود. تشکیل پارتی مختلط، عدم رعایت موازین شرعی و مصرف مشروبات الکلی دارای عناوین مجرمانه است و این گونه پرونده‌ها با سرعت رسیدگی می‌شود. میزبان اهل یکی از شهرهای نزدیک ساری بوده و در منزل خود در ساری اقدام به برپایی جشن کرده است.
- درگیری مردم با گشت ارشاد و شلیک هوایی
اواخر بهمن فیلمی در فضای مجازی منتشر شد که نشان می‌داد هنگام تذكر ماموران گشت امنیت اخلاقی به دو نفر، تعدادی از شهروندان به محل این رویداد می‌آیند و با ماموران درگیر می‌شوند. در این فیلم صدای شلیک هوایی به گوش می‌رسد و شهروندی می‌گوید که در نتیجه درگیری بین برخی شهروندان با عوامل انتظامی، در خودرو ون از جا کنده شده است، مطابق گزارش خبرگزاری ایرنا، این رویداد در منطقه نارمک واقع در شرق تهران گزارش شده و یکی از متولیان انتظامی توضیح داده که وقتی ماموران گشت امنیت اخلاقی به دو خانم جوان که حجاب مناسبی نداشتند تذکر دادهاند، تعدادی از شهروندان دور آنان جمع شدهاند تا مانع انتقال آن دو خانم (به مرکز پلیس) شوند. ماموران نیز برای متفرق کردن افراد، از شلیک هوایی استفاده کردهاند. این مقام انتظامی با تأیید کنده شدن در خودرو ون گشت ارشاد گفت: با پیاده شدن دو خانم از خودرو، مردم متفرق شدند.
در نمونه‌ای دیگر از درگیری مردم و گشت ارشاد، یک مأمور زن هنگام تذکر درباره حجاب با یک دختر جوان درگیر شد. بر اساس فیلمی که از این درگیری در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد، دختر جوان بر اثر برخورد شدید مأمور گشت ارشاد از حال رفت. شیوه رفتار این مأمور زن پس از انتشار فیلم درگیری در فضای مجازی مورد انتقاد شدید مردم و مسوولان دولتی قرار گرفت، اما چند روز بعد اعلام شد که از این زن تقدیر شده است. مقامات انتظامی در موارد مختلف در طول سال ۹۷ بر تداوم برخورد با «بی حجابی» و «بدحجابی» تاکید کردند. حسین رحیمی، فرمانده انتظامی پایتخت، اعلام کرد: پلیس هرگز مرعوب شانتاژها و جوسازی‌ها در این حوزه نمی‌شود. برخوردهای انتظامی با زنان به خاطر شیوه پوشش در سال ۱۳۹۷ در حالی ادامه یافت که مطابق گزارشی که مرکز پژوهش‌های مجلس در این سال منتشر کرد، ۷۰ درصد جامعه دارای بدحجابی شرعی هستند.
- اعترافات رقصنده‌ها در تلویزیون
شامگاه جمعه ۱۵ تیرماه صداوسیما در برنامه‌ای تلویزیونی به نام «بیراهه» به پخش اعترافات چند رقصنده جوان از جمله دختری به نام مائده پرداخت که در شبکه اجتماعی اینستاگرام با انتشار ویدئو از رقص خود مورد توجه بودند. چهره‌های مختلف سیاسی و اجتماعی از این اعتراف گیری به ش دت انتقاد کردند، اما مدیر کل روابط عمومی صداوسیما پخش چنین برنامه‌هایی را وظیفه ذاتی رسانه اعلام و ادعا کرد: بر اساس صحبتی که با مسوولان ناجا داشتم برای این افراد حکم قضایی صادر شده و حتی مقام قضایی درخواست کرده موضوع این افراد حتماً رسانه‌ای شود. طرح این ادعا از سوی مدیرکل روابط عمومی صدا و سیما در حالی صورت گرفت که قوه قضائیه مسوولیت پخش اعترافات مائده را نپذیرفت. سایت «عصرخبر» به نقل از یک منبع مطلع هرگونه ارتباط پخش اعترافات دختر اینستاگرامی با قوه قضائیه را رد کرد و نوشت: «درخواستی جهت پخش از سوی مسوولان قضایی و قاضی وجود نداشته است.» پلیس و هیچ دستگاه دیگری هم ادعای صداوسیما را تأیید نکرد و مسوولیت این موضوع را نپذیرفت. مرکز اطلاع رسانی پلیس اعلام کرد: «فیلم پخش شدده در شبکه‌های اجتماعی متعلق به خانم یادشده نیست و صدای گریه از جای دیگری روی تصویر گذاشته شده است. فرد مورد نظر مبتنی بر دستوري مقام قضایی و درخواست‌های مردمی احضار و بعد از ابراز ندامت، در همان روز بلافاصله رها شد و به هیچ وجه بازداشت نشده بود.»
- سانسور کنم یا نکنم؟
تلویزیون با اقدامات عجیب دیگری مانند سانسور لوگوی باشگاه آاسرم ایتالیا مورد انتقاد قرار گرفت و با پخش اشتباهی یک فیلم سانسور نشده در شبکه استانی کیش حیرت‌ها را برانگیخت. در جریان پخش بازی‌های فوتبال لیگ قهرمانان اروپا از صداوسیما، سانسور لوگوی باشگاه فوتبال آاسرم ایتالیا که در آن شیر خوردن بچه‌های یک گرگ از پستان مادرشان به تصویر کشیده شده، انتقادات بسیاری را در سطح داخلی و خارجی به دنبال داشت. اما به همان اندازه که این سانسور پرسروصدا بود، پخش فیلمی سانسور نشده در شبکه کیش برای صداوسیما حاشیه ساخت. صحنه‌های این فیلم با نقش آفرینی جکی چان، رزمی کاری که به خاطر فیلم‌های اکشن در ایران مشهور است، با خط قرمزهای حاکم بر صداوسیما کاملاً مغایرت داشت. علت پخش این تصاویر بی دقتی برخی از عوامل پخش سیما عنوان شد. این «بی دقتی» اسباب چند روز شوخی مردم را فراهم کرد و به برکناری مدیرکل صداوسیمای مرکز کیش و چند کارمند این مرکز منتهی شد.
- انتصاب و اختلاف در صداوسیما
انتصاب علی فروغی، به عنوان مدیر جدید شبکه ۳ از دیگر حاشیه‌های صداوسیما در سال ۱۳۹۷ بود. فروغی که در زمان انتصاب ۳۰ سال هم نداشت، از نظر گرایش‌های سیاسی در طیف مخالفان سرسخت دولت قرار دارد. چند ماه پس از این انتصاب با حذف دو هفته‌ای برنامه پرطرفدار «نود» با اجرای عادل فردوسی پور، گمانه زنی‌ها درباره ادامه حضور این گزارشگر و برنامه ساز در صداوسیما به یکی از مهمترین مسائل فوتبال و رسانه تبدیل شد. «برنامه ورزشی نود» که هر هفته دوشنبه شب از شبکه ۳ سیما پخش می‌شود، با حدود دو دهه سابقه پخش یکی از محبوب‌ترین برنامه‌های صداوسیماست که عادل فردوسی پور مجری و بنیانگذار آن است. ۲۳ مهرماه این برنامه برخلاف روال معمول، روی آنتن نرفت و در ساعت پخش آن بازی اسپانیا و انگلیس پخش شد. گویا از فردوسی پور خواسته بودند پس از پخش این بازی برنامه خود را شروع کند، اما او نپذیرفته بود. به هر حال با حذف نود از جدول پخش شبکه سوم سیما، گمانه زنی‌هایی درباره اختلاف عادل فردوسی پور و علی فروغی، مدیر جوان شبکه سوم سیما و فرزند باجناق غلامعلی حدادعادل، صورت گرفت. چند روز بعد فروغی در یکی از برنامه‌های صدا و سیما حاضر شد و گفت: «برنامه «تخت گاز» پر بیننده‌ترین برنامه دنیا در بی بی سی بود ولی وقتی مجری با تهیه کننده دعوایش شد او را اخراج کردند. ما خود را با بی بی سی مقایسه می‌کنیم چون شبکه 3 یک رسانه حرفه‌ای و جدی است.» البته با وجود این تهدید، فروغی فردوسی پور را از شبکه حرفه‌ای خود اخراج نکرد، اما بعد از این ماجرا حضور این مجری محبوب در تلویزیون نسبتاً کمرنگ‌تر شد.
- چه کسی آرشیو تلویزیون ملی ایران را فروخت؟
در روزهای سالگرد پیروزی انقلاب، شبکه «من و تو» تصاویر آرشیوی تازه‌ای را از آن مقطع زمانی و پیش از آن منتشر کرد و بحث‌هایی درباره چگونگی خروج آرشیو تلویزیون ملی ایران از کشور و رسیدن آن به دست گردانندگان این شبکه فارسی زبان مدافع حکومت پهلوی مطرح شد.
حسام الدین آشنا در توئیتی با طعنه به عزت الله ضرغامی، نوشت: «یادی کنیم از عزتمندانی که آرشیو تلویزیون ملی ایران را با بودجه‌ای درخور ولی حفاظتی اندک دیجیتال کردند، اجنه هم آرشیو آماده را چون ورق زر ربودند و فروختند، نه به من و نه به تو بلکه به از ما برترانی که در تونل زمان اسطوره ساختند از عوامل دردهای بی درمان ملت ایران.» ضرغامی در گفت و گو با ایسنا و در واکنش به آشنا گفت: وزارت اطلاعات دولت فعلی را قبول دارم و از آنها درخواست می‌کنم با همه وجود درباره شایعاتی که مطرح می‌شود تحقیق کنند. او درباره مستند «انقلاب ۵۷» که از شبکه «من و تو» پخش می‌شود، اظهار کرد: «من با این شبکه ارتباطی ندارم و آن مستند را ندیده‌ام.» خبرگزاری ایلنا به نقل از احسان قاضی زاده هاشمی، عضو هیات نظارت بر سازمان صداوسیما، نوشت: «آرشیو صداوسیما در طول زمان‌های مختلف فروخته شده است. به صورت موضوعی آرشیو صداوسیما به جاهایی داده شده است که آنها به وسیله فرد ثالثی از کشور خارج شده نه به صورت مستقیم. مدیران آرشیو صداوسیما در طول دوران‌های مختلف پاسخگو باشند.»
- تلگرام فیلتر شد، اینستاگرام تهدید
در کنار تشدید نارضایتی‌ها از صداوسیما، در سال‌های اخیر شبکه‌های اجتماعی به شدت در جامعه ایران محبوب شدهاند، اما در سال ۱۳۹۷ سیاستگذاران در این فضا هم بر مردم سخت گرفتند؛ شبکه اجتماعی تلگرام فیلتر و تهدید فیلتر شبکه اجتماعی اینستاگرام جدی شد. حسن روحانی وعده داده بود که دست محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات، تا جای ممکن روی دکمه فیلترینگ نخواهد رفت، اما تلگرام از روز دهم اردیبهشت ماه ۱۳۹۷ فیلتر شد. البته نه با حکم دولت که با دستور قضایی هشت ماه بعد از فیلتر تلگرام، سرپرست معاونت امور فضای مجازی دادستانی کل کشور اعلام کرد حکم قضایی برای فیلترینگ اینستاگرام صادر شده و نظر اکثر اعضای شورای عالی فضای مجازی نیز این است که اینستاگرام می‌بایست فیلتر شود. دستور قضایی فیلترینگ اینستاگرام تا زمان تدوین این گزارش در حد تهدید باقی مانده است؛ یک تهدید جدی.
- حبس رئیس اداره ارشاد مشهد به خاطر یک جشن
در عرصه فرهنگی نیز گشایش چندانی ایجاد نشد. کتاب‌های پرماجرایی مثل رمان «کلنل» محمود دولت آبادی همچنان در محاق توقیف ماندند. مانع تراشی برای اجرای بعضی نمایش‌ها به بهانه اختلاط زن و مرد هم از جمله خبرهای عجیب سال ۱۳۹۷ بود. مخالفت با تک خوانی زنان و بحث بر سر هم خوانی زنان نیز ادامه پیدا کرد تا حدی که حتی در مراسم افتتاحیه جشنواره فیلم فجر که با حضور عباس صالحی، وزیر ارشاد، برگزار شد، شائبه تک خوانی زن به جای همخوانی آن چنان حاشیه ساز شد که شخص وزیر را به واکنش واداشت. او در توئیتر نوشت: «جز صدای جمع خوانی به من نمی‌رسید. به دوستانم گفته‌ام قانون و شریعت معیار است.» بارقه‌های کم سویی از گشایش در برخی حوزه‌ها نیز دیده شد در این حد که فیلم «عصبانی نیستم!» بعد از پنج سال و فیلم «آشغال‌های دوست داشتنی» پس از شش سال بالاخره اکران شدند، اما کارشکنی‌ها و تصمیمات موازی با دولت در حوزه فرهنگ ادامه داشت. یکی از نمونه‌های تکان دهنده این موضوع حبس سه روزه رئیس اداره ارشاد مشهد به خاطر برپا شدن یک جشن بود. در یکی از روزهای آخر فروردین، در برج سلمان مشهد جشنی برپا شد که انتشار فیلمی از آن به دستگیری رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی این شهر منجر شد. رئیس کل دادگستری استان خراسان رضوی اعلام کرد چون در حاشیه مراسم اختلاط زن و مرد و کشف حجاب صورت گرفته و شئون اسلامی رعایت نشده، رئیس اداره ارشاد شهر مشهد احضار و بازداشت شده است. چند روز بعد وزیر ارشاد در توئیتر از آزاد شدن رئیس فرهنگ و ارشاد مشهد خبر داد و نوشت: «از نخستین ساعات پیگیر بودم. شرمنده او و خانواده‌اش شدم که بی جهت سه روز را در حبس گذراند. نگرانی متدینان را ارج می‌نهم، اما آیا راه حل حبس بی اطلاع قبلی در ساعت آخر پنجشنبه و عدم اخذ وثیقه تا عصر امروز بود؟»
- سفر بدون نتیجه اورهان پاموک
اورهان پاموک، نویسنده برنده جایزه نوبل اهل ترکیه، اردیبهشت ماه در ایام برگزاری نمایشگاه کتاب به تهران آمد، اما دیدار با مخاطبان پرشمار ایرانی‌اش برای او میسر نشد. ناگهان به دلایل نامعلوم هم حضور این نویسنده در غرفه انتشاراتی که قرار بود در آن با مخاطبانش دیدار کند لغو شد و هم مراسمی که قرار بود به نام این نویسنده و با حضور خودش در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شود. تقریباً همزمان با این ماجرا، کنسرت کیتارو، آهنگساز و موسیقی شناس برجسته ژاپنی، که قرار بود در ایران برگزار شود، لغو شد.
- زنان در تمنای آزادی
به رغم سخنان بسیار و گام‌های کوچک برخی مسوولان، زنان همچنان از تماشای آزادانه فوتبال در ورزشگاه‌ها محروم ماندند. در جریان بازی‌های تیم ملی فوتبال ایران در جام جهانی، پس از حضور زنان در ورزشگاه برای تماشای این مسابقات از نمایشگرهای استادیوم، رئیس جمهوری از تداوم حضور زنان در ورزشگاه سخن گفت. بعد از آن اولین حضور زنان در ورزشگاه آزادی برای تماشای دیدار تدارکاتی تیم‌های فوتبال ایران و بولیوی بود که سه شنبه ۲۴ مهرماه برگزار شد. این حضور اگرچه بسیار محدود بود، واکنش مثبت مردم، ورزشکاران و کنفدراسیون فوتبال آسیا (AFC) را به دنبال داشت. فردای حضور زنان در ورزشگاه آزادی، محمدجعفر منتظری، دادستان کل کشور، از این موضوع به تندی انتقاد کرد و هشدار داد: با هر مدیری که بخواهد بستر حضور بانوان در ورزشگاه را با بهانه‌های مختلف فراهم کند برخورد می‌کنیم. به رغم هشدارها و مخالفت‌ها ۱۹ آبان ماه دولت حسن روحانی به دلیل وجود قوانین و پروتکل‌های بین المللی و برای پرهیز از خطر تعلیق، تمام تلاش خود را به کار گرفت تا زنان ایرانی در حضور رئیس فدراسیون بین المللی فوتبال (فیفا) وارد ورزشگاه آزادی شوند. رئیس فیفا و رئیس کنفدراسیون فوتبال آسیا نیز به شدت از این اقدام تمجید کردند، اما این اقدام دولت از دو سو مورد انتقاد قرار گرفت؛ یک طرف مخالفان حضور زنان در ورزشگاه و یک طرف منتقدان حضور گزینشی و محدود زنان در ورزشگاه.
- مخالفت با منع کودک همسری
تلاش تعدادی از نمایندگان مجلس برای بالا بردن حداقل سن ازدواج به در بسته خورد؛ اوایل زمستان طرح معروف به «کودک همسری» که در فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی برای افزایش حداقل سن ازدواج تدوین شده بود، در کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس رد شد. مجلس شورای اسلامی یک فوریت طرح اصلاح ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی را تصویب کرد که در تبصره این طرح حداقل سن ازدواج در دختران ۱۶ و پسران ۱۸ سال تعیین شده بود، اما این طرح با مخالفت کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس رد شد. تابناک به نقل از طیبه سیاوشی، عضو فراکسیون زنان مجلس، نوشت: «مخالفان من و دیگر نمایندگانی را که پیگیر این طرح هستیم متهم می‌کنند به اینکه در راستای سند ۲۰۳۰ حرکت می‌کنیم و به دنبال تصویب قانونی هستیم که الگوبرداری شده از طرح‌های غربی است.»
انتشار خبرهایی از واداشتن دخترکان ۹ ساله و ۱۱ ساله به ازدواج با مردانی هم سن پدرانشان باعث افزایش حساسیت جامعه نسبت به مساله کودک همسری شده شهریورماه ماجرای متوقف شدن عقد دختر ۹ سال‌های در استان خراسان رضوی به دستور معاون دادستان خراسان رضوی در شبکه‌های مجازی بر سر زبان‌ها افتاد. روزنامه ایران به نقل از معاون سازمان بهزیستی خراسان رضوی نوشت: «آن شب عروس ۹ ساله افغانستانی به عقد داماد ۳۶ ساله افغانستانی در آمد اما با خانواده آنها اتمام حجت کردیم تا فردا صبح از عروس محافظت کنند تا دادگاه بتواند صیغه را باطل کند.» خبر تکان دهنده بعدی ماجرای سوءاستفاده یک مرد ۴۴ ساله از یک کودک در ایلام بود. این مرد که خود دارای همسر و هفت فرزند بوده، با پرداخت ۱۵ میلیون تومان پول به خانواده یک دختر 11 ساله او را به عنوان همسر به خانه خود برده بود. فعالان جمعیت امام علی پس از پر کردن فرم شناسایی زنان محل، متوجه این ازدواج شدند. بعد از انتشار خبر در رسانه‌ها، دادستانی مرکز ایلام وارد موضوع شد و دبیرکل بهزیستی با دستور دادستانی مکلف به حل این موضوع در اسرع وقت شد.
- تجاوز به دختران در ایرانشهر
مولوی محمدطیب ملازهی، امام جمعه اهل تسنن شهرستان ایرانشهر، در خطبه‌های نماز عید فطر، از ربودن ۴۱ دختر در این شهرستان و تجاوز به آنها خبر داد. علی موحدی راد، دادستان عمومی و انقلاب زاهدان، در واکنش به این خبر گفت: تجاوز به ۴۱ دختر و زن در شهرستان ایرانشهر تا این لحظه تکذیب می‌شود زیرا تنها سه شاکی خصوصی تاکنون برای این موضوع به دادسرا مراجعه کردهاند. طیبه سیاوشی، نماینده مجلس، به خبرگزاری ایرنا گفت: «بر اساس پیگیری‌های من از منابع غیررسمی، امام جمعه اعلام کرده این فرد (متجاوز) از پایگاه قدرت و مالی برخوردار است.» مولوی عبدالحمید، امام جمعه اهل سنت زاهدان، از قربانیان احتمالی دیگر هم خواست حتماً برایش کایت مراجعه کنند. در نهایت فرمانده انتظامی استان سیستان وبلوچستان از دستگیری متهم اصلی پرونده تجاوز به عنف در ایرانشهر خبر داد. خبرگزاری ایسنا با انتشار این خبر به نقل از محمد قنبری نوشت: پس از طرح موضوع تجاوز به عنف در ایرانشهر، همکاران ما تلاش زیادی جهت دستگیری متهمان به کار گرفتند. متهم اصلی این پرونده دستگیر شد. پیش از این دو متهم دیگر نیز دستگیر شده بودند.
- پایان پرونده اسید پاشی‌های اصفهان بدون دستگیری
پرونده قربانیان اسیدپاشی‌های زنجیره‌ای اصفهان بدون دستگیری حتی یک نفر مختومه اعلام شد. ایسنا به نقل از حسین عباس علیزاده، وکیل مدافع قربانیان اسیدپاشی‌های اصفهان، نوشت: پرونده مختومه شد. موکلانم مطالبه دیه کرده بودند و دادگاه نیز با توجه به پیدا نشدن متهم یا متهمان پرونده، حکم به پرداخت دیه از محل صندوق دیه بیت المال داد. سال ۹۳، چهار نفر از زنان و دختران در اصفهان مورد اسیدپاشی قرار گرفتند و آسیب‌های شدیدی به زیبایی و بینایی آنها وارد شد.
- آزار و اذیت دانش آموزان
هفتم خردادماه یکی از سایت‌های خبری، از آزار و اذیت تعدادی از دانش آموزان مدرسه‌ای در تهران توسط ناظم مدرسه خبر داد. ابعاد واکنش‌ها به این مساله به شدت گسترده شد. برای ناظم مدرسه معین، به اتهام کودک آزاری و تشویق به فساد و فحشا کیفرخواست صادر شد و دادگاه متهم را به ۱۰ سال حبس، ۷۴ ضربه شلاق و دو سال انفصال از خدمت محکوم کرد. اما چند ماه بعد در پی شکایت ناظم مدرسه از اولیای تعدادی از دانش آموزان به اتهام ایراد ضرب و توهین هنگام دستگیری، شش نفر از اولیا به دادسرا احضار شدند.
- یک سال و چندین حادثه مرگبار
سوختن اتوبوس سنندج - تهران: در اولین دقایق بامداد چهارشنبه ۲۰ تیرماه برخورد یک تانکر حمل سوخت با اتوبوس مسافربری سنندج تهران به آتش سوزی شدید منجر شد و ۱۳ قربانی گرفت.
حمله تروریستی در اهواز: روز شنبه ۳۱ شهریورماه در سی و هشتمین سالگرد آغاز جنگ تحمیلی، حمله تروریستی به رژه نیروهای مسلح در بلوار قدس اهواز ۲۴ کشته و حدود ۶۸ زخمی بر جای گذاشت.
حمله تروریستی در جاده خاش - زاهدان: غروب روز ۲۴ بهمن ماه اتوبوس حامل نیروهای مرزبان نیروی زمینی سپاه پاسداران در جاده خاش - زاهدان مورد حمله انتحاری یک دستگاه وانت مملو از مواد منفجره قرار گرفت. در این حمله ۲۷ تن شهید و ۱۳ نفر زخمی شدند.
خراب شدن دیوار مدرسه روی سر «دنیا»: روز دوشنبه ۱۶ مهرماه دنیا ویسی، دانش آموز کلاس اول ابتدایی مدرسه روستای گرماش از توابع شهرستان سنندج، با ریزش دیوار حیاط مدرسه جان باخت. مدیرکل آموزش و پرورش استان کردستان، فرسوده بودن مدرسه را مهمترین علت این حادثه اعلام کرد.
آتش در دبستان: روز سه شنبه ۲۷ آذرماه واژگونی بخاری نفتی در یک مرکز پیش دبستانی و دبستان غیرانتفاعی دخترانه در زاهدان چهار دانش آموز را به کام مرگ فرستاد.
حادثه اتوبوس دانشگاه آزاد: ظهر سه شنبه چهارم دی ماه اتوبوس حامل دانشجویان در دانشگاه آزاد علوم و تحقیقات تهران واژگون شد. در این حادثه ۱۰ نفر کشته و ۱۸ تن زخمی شدند.
سانحه هواپیمای حمل گوشت: سانحه هواپیمای بوئینگ ۷۰۷ ارتش به جان باختن ۱۵ نفر از ۱۶ سرنشین این هواپیمای باری منجر شد. یک مهندس پرواز تنها سرنشین نجات یافته حادثه است که در آخرین گزارشها وضعیت عمومی‌اش رضایت بخش توصیف شد. این هواپیما صبح روز دوشنبه ۲۴ دی ماه در حال انتقال محموله گوشت از قرقیزستان به مقصد فرودگاه پیام استان البرز بود، اما هنگام فرود اضطراری در فرودگاه فتح البرز از باند خارج و پس از برخورد با دیوار انتهای باند، در شهرک مسکونی زیبادشت دچار آتش سوزی شد.
قربانیان باران و قارچ‌های وحشی: در سال ۱۳۹۷ حتی بارش باران و قارچ‌های وحشی هم در ایران قربانی گرفتند. باران پاییزی به وقوع سیل و صاعقه در استان‌های شمالی کشور منجر شد و دست کم هشت نفر را به کام مرگ برد. باران‌های بهاری نیز باعث رشد دوچندان قارچ‌های وحشی و کوهی در استان‌های کرمانشاه، لرستان، کردستان، آذربایجان غربی، مرکزی و همدان شد که با خوردن آنها صدها تن مسموم شدند و حداقل 18 نفر جان باختند.
- یک شهر و سه شهردار
شهر تهران در سال ۱۳۹۷ سه شهردار به خود دید. محمدعلی نجفی اولین شهردار تهران پس از پیروزی لیست اصلاح طلبان در انتخابات پنجمین دوره شوراهای اسلامی در شهر تهران بود که در سال 1396 جانشین محمدباقر قالیباف شد. او در ماه‌های آغازین تصدی مسئولیت ادعاهایی افشاگرانه درباره سوءاستفاده‌های دوره ۱۲ ساله شهرداری قالیباف مطرح کرد، اما به سرعت آماج حملات مخالفان قرار گرفت.
ادامه این حملات به استعفای نجفی در روزهای پایانی سال 1396 منتهی شد. اعضای شورای شهر در اولین جلسه علنی سال ۱۳۹۷ با این استعفا مخالفت کردند، اما با واکنش تند دادستان کل کشور نجفی یکبار دیگر در روز بیستم فروردین ماه استعفا داد و شورای شهر هم این استعفا را پذیرفت. نجفی علت استعفای خود را بیماری عنوان کرد، اما به ویژه با حواشی خانوادگی که درباره او مطرح شد، کسی این ادعا را باور نکرد. به هر حال دوران مدیریت محمدعلی نجفی در شهرداری تهران به هشت ماه هم نرسید. شهردار بعدی تهران در سال ۱۳۹۷ محمدعلی افشانی بود که ۳۰ اردیبهشت ماه به عنوان شهردار جدید پایتخت در صحن علنی شورای شهر سوگند یاد کرد، اما دوران او در شهرداری از دوران نجفی هم کوتاه‌تر بود. افشانی با تصویب قانون منع به کارگیری بازنشستگان وادار به خداحافظی با ساختمان بهشت شد.
با برکناری افشانی، پیروز حناچی در جلسه ۲۲ آبان شورای شهر به عنوان شهردار تهران انتخاب شد. حکم شهرداری او پس از فراز و نشیب‌های بسیار روز هفتم آذرماه صادر شد. هنوز مشخص نیست که حناچی می‌تواند برخلاف اسلافش، تا پایان پنجمین دوره شورای شهر در شهرداری بماند یا نه، اما او از آغاز مدیریتش تا ماه‌های آخر سال ۱۳۹۷ تلاش کرد بدون درگیری به کار خود ادامه دهد تا جایی که در واکنش به محمدباقر قالیباف که بدهی ۵۴ هزار میلیاردتومانی شهرداری در دوران مدیریت خود را انکار و آن را یک دروغ بزرگ نامید، تنها گفت: «رنگ رخساره خبر می‌دهد از سر ضمیر» و در پاسخ به یکی از اعضای شورای شهر که از او خواست بدون در نظر گرفتن ملاحظات لیست بدهی‌ها را منتشر کند، اعلام کرد: «ما ترجیح می‌دهیم به کار خود ادامه دهیم.»
- بازگشت سپنتا و حکم شلاق برای رئیس شورای شهر یزد
سپنتا نیکنام، عضو زرتشتی شورایش هر یزد، بالاخره با رأی مجمع تشخیص مصلحت نظام به حضور اقلیت‌ها در شوراهای اسلامی شهر و روستا به جایگاه خود در شورای شهر یزد بازگشت. او که با رأی دیوان عدالت اداری تعلیق موقت شده بود، عصر روز شنبه ۳۰ تیرماه ۱۳۹۷ پی از ۹ ماه دوباره در صحن علنی شورا حضور یافت. چند ماه بعد باد دادگاه کیفری یزد، غلامعلی سفید، رئیس شورای این شهر، به دلیل به کار بردن عنوان «فراطی» علیه شاکی پرونده سپنتا نیکنام به پرداخت به میلیون ریال جزای نقدی در حق صندوق دولت و تحمل ۳۷ ضربه شلاق محکوم شد.
- محکومیت عضو شورای شهر تهران به 74 ضربه شلاق
محمود میرلوحی، عضو شورای شهر تهران، نیز با شکایت محمدباقر قالیباف به جرم توهین و نشر اکاذیب به شش ماه حبس تعزیری و 74 ضربه شلاق تعزیری محکوم شد. خبرگزاری فارس درباره علت این شکایت نوشت: «میرلوحی در گفت وگو با یکی از خبرگزاری‌ها گفته بود که شهرداری را با 52 هزار میلیارد بدهی تحویل دادند، پرداخت‌های سال آخر دوران قالیباف همگی خاص بوده است و مدیریت شهری گذشته با اقداماتی همچون کمک به احزاب، مداحان و مسجدها در امور کشور دخالت می‌کردند.»
- رسوایی اخلاقی در شورای شهر بابل
رسوایی اخلاقی در شورای شهر بابل از دیگر خبرهای جریان ساز سال ۱۳۹۷ بود. ماجرای این رسوایی از این قرار بود که گروهی از اعضای شورای این شهر به همراه دو نفر بیرون از شورا (برادر یکی از اعضای شورا و شهردار سابق این شهر) با برقراری روابط غیراخلاقی با زنی که گفته می‌شود آتلیه عکاسی و فیلمبرداری دارد، فضای افکار عمومی این شهر را به تشنج کشیدند. به گفته امام جمعه بابل، این رسوایی با گرفتن حق السکوت های کلان همراه بوده و با حساسیت نیروهای امنیتی و نظارتی بررسی شده است. طبق گزارش خبرآنلاین، در پی این ماجرا فرماندار بابل در خبری اعلام کرد چهار تن از اعضای شورای شهر که ردپایشان در این پرونده دیده می‌شود، مجبور شدهاند از سمت نمایندگی مردم شهر خود کناره گیری کنند، اما نفر پنجم استعفا نمی‌دهد.
- کاوه مدنی رفت
کاوه مدنی، کارشناس و فعال محیط زیست، که مهرماه ۹۶ با تصمیم عیسی کلانتری، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست به معاونت این سازمان منصوب شده بود، با شدت گرفتن فشارها و حاشیه سازی های فروردین ماه ۱۳۹۷ ایران را ترک کرد و از سمت خود استعفا داد. در پی این استعفا، حملات علیه مدنی با طرح اتهاماتی مثل دو تابعیتی و جاسوس بودن شدت گرفت.
- اتهام «افساد فی الارض» برای فعالان محیط زیست
تعدادی از فعالان بازداشتی محیط زیست در سال ۱۳۹۷ به «افساد في الارض» متهم شدند. از بهمن ماه 1396، 13 فعال فعال محیط زیست بازداشت شدهاند. از میان بازداشتی‌ها کاووس سید امامی در همان روزهای آغازین بازداشت، در زندان از دنیا رفت. دو نفر هم آزاد شدند، اما ۱۰ بازداشتی دیگر همچنان زندانی هستند. پاییز سال ۱۳۹۷ وکیل تسخیری تعدادی از این زندانیان از اضافه شدن اتهام افساد فی الارض به فهرست اتهامات پنج نفر از آنها خبر داد. این در حالی است که چند ماه پیش از آن عیسی کلانتری، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، اعلام کرده بود که هیچ سندی دال بر واقعیت اتهامات واردشده به این افراد وجود ندارد و قاعدتاً باید به زودی آزاد بشوند.
- تصمیم دولت برای انتقال آب خزر به سمنان
حسن روحانی در سفر خود به سمنان در آذرماه ۱۳۹۷ از آمادگی دولت برای انتقال آب دریای خزر به استان زادگاهش سخن گفت. در حالی که کارشناسان به شدت از این سخن رئیس جمهور انتقاد کردند و درباره تبعات زیست محیطی انتقال آب هشدار دادند، عیسی کلانتری، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، اعلام کرد: «انتقال آب از دریا به داخل سرزمین برای برطرف کردن نیاز آبی مصرف کنندگان صنعتی و آب شرب بهداشتی مردم، با رعایت ضوابط زیست محیطی، از نظر من بلامانع است.»
- تشنگی بر لب کارون
مساله آب در سال ۱۳۹۷ جدی‌تر از همیشه و در مقاطعی بحرانی شد. با شروع فصل گرم سال، کاهش ذخایر آبی در رودخانه‌های خوزستان باعث پیشروی آب دریا از سمت خلیج فارس به سمت اروندرود و از آنجا به سمت رودخانه کارون شد و مردم خرمشهر و آبادان، در لوله‌های آب منازل خود آبی شورتر از آب دریا داشتند. با غیرقابل شرب شدن آب لوله‌های به صورت موقت بطری‌های آب معدنی و تانکرهای آب به این مناطق ارسال شد. شوری آب به حدی بود که برای چند روز بخشی از واحدهای مجتمع پتروشیمی آبادان را از کار انداختند تا به سیستم‌ها آسیب نرسد. با دشوار شدن دسترسی به آب آشامیدنی سالم در برخی مناطق خوزستان صدها نفر به علت مسمومیت ناشی از مصرف آب آلوده به مراکز درمانی مراجعه کردند. با طولانی شدن بحران آب آشامیدنی در استان خوزستان این مساله ابعاد گسترده‌تری پیدا کرد. شامگاه شنبه ۹ تیرماه با ادامه اعتراضات مردمی و آشفته شدن وضعیت خرمشهر، نیروی انتظامی شروع به دستگیری برخی افراد کرد. اخبار ضدونقیضی درباره نحوه مواجهه نیروی انتظامی و معترضان مطرح شد و حتی گفته شد درگیری‌ها در این شهر کشته داشته است. البته فرماندار خرمشهر اعلام کرد که تجمعات خرمشهر کشته‌ای نداشته، فقط یک نفر مجروح شده، شیشه‌های اموال عمومی شکسته است و اخلالگران هم دستگیر شدهاند. بحران آب به خوزستان محدود نبود. چند استان دیگر نیز درگیر بی آبی و کم آبی بودند، از جمله مردم اصفهان که به خاطر کمبود آب دچار مشکلات بسیاری شدند. حسن کامران، نماینده مردم اصفهان، در جلسه علنی ۲۲ خردادماه در مجلس گفت: «بعضی از منازل در اصفهان آب برای دستشویی و حمام رفتن ندارد.» اشاره این نماینده مجلس به قطعی‌های مکرر و طولانی مدت آب لوله کشی در اصفهان بود. البته بعد از گذشت ماه‌های گرم، در فصل‌های سرد سال بارش باران و برف در مناطق مختلف کشور بسیاری از مردم مناطق درگیر خشکسالی را خوشحال کرد، اما بارش‌های زمستانی در چند استان به سیلاب منجر شد و به ویژه در خوزستان خسارت‌های شدیدی برای مردم و کشاورزان به بار آورد.
- فصل خاکستری مرگ
عزت الله انتظامی، ناصر چشم آذر، داریوش شایگان، خشایار الوند، ناصر ایرانی و ابوالفضل زرویی نصرآباد از جمله مشاهیر عرصه فرهنگ و هنر بودند که در سال ۱۳۹۷ چشم از جهان فروبستند. داریوش شایگان، نویسنده و مترجم مشهور، که پنجم بهمن ماه ۱۳۹۶ بر اثر سکته مغزی در بیمارستان بستری شده بود، صبح دوم فروردین ماه سال ۱۳۹۷ درگذشت. ناصر چشم آذر، آهنگساز و نوازنده مشهور، ۱۴ اردیبهشت ماه بر اثر سکته قلبی از دنیا رفت. عزت الله انتظامی، بازیگر برجسته تئاتر و سینمای ایران، ۲۶ مرداد در ۹۴ سالگی درگذشت. ابوالفضل زرویی نصرآباد، شاعر و طنزپرداز، نیز در سن ۴۹ سالگی چشم از جهان فروبست. ناصر ایرانی، داستان نویس و نمایشنامه نویس دهه ۴۰ و ۵۰، دوم آبان ماه در ۸۱ سالگی از دنیا رفت و پیکر او مطابق وصیت خودش برای کالبدشکافی به دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران اهدا شد. خشایار الوند، نویسنده مجموعه‌های طنز مشهوری مانند «پایتخت»، «نقطه چین»، «شب‌های برره»، «مرد هزار چهره» و «قهوه تلخ» نهم اسفندماه در ۵۱ سالگی از دنیا رفت.
- کشف و دفن مومیایی منسوب به رضاشاه
دوم اردیبهشت در جریان ساخت و سازهای بخش غربی حرم عبدالعظیم در شهرری و هنگام گودبرداری در محدوده آرامگاه تخریب شده رضاشاه پهلوی، یک جسد مومیایی کشف شد. انتشار تصاویر این مومیایی در شبکه‌های اجتماعی و شباهت شدید آن به تصاویر موجود از جسد مومیایی شده رضاشاه، بسیاری از مردم و مسوولان را به یقین رساند که این جسم مومیایی متعلق به رضاشاه پهلوی است. اعضای شورای شهر، شهرداری، فرمانداری، میراث فرهنگی و آستان حضرت عبدالعظیم حسنی هر کدام اخبار ضدونقیضی درباره این کشف اعلام کردند و تا چند هفته بعد هیچ مسوولی توضیح نداد که با این مومیایی چه کردهاند. ۲۰ روز پس از این ماجرا محمدحسن طالبیان، معاون سازمان میراث فرهنگی، اعلام کرد که بدون هماهنگی با سازمان میراث فرهنگی این مومیایی را ابتدا در همان روزی که پیدا شده دفن کردهاند و بار دیگر بیرون آورده‌اند و با موازین شرعی به خاک سپرده‌اند.
دیدگاه تان را بنویسید