۵۵آنلاین :
در روزهاي اخير، کافه‌بازار گزارش فصلي تابستان ۹۸ را منتشر کرد. در قسمتي از فهرست منتشرشده کافه‌بازار به بيشترين کلمات جست‌وجوشده در آن پرداخته شده است. طبق اين گزارش، روزانه پنج ميليون کلمه و عبارت در اين پلتفرم جست‌وجو مي‌شود و کلمه «بازي» در صدر جدول خودنمايي مي‌کند؛ آنچنان‌که اين کلمه حتي از دو واژه پرجست‌وجوي اينستاگرام و واتس‌اپ نيز بيشتر جست‌وجو شده است. قرارگرفتن عبارت بازي در صدر جدول، با توجه به رشد سال‌هاي اخير صنعت بازي در ايران و کم‌وکاستي‌هايي که در آن مشهود است دربردارنده نکات قابل‌تأملي است؛ نکاتي که به راحتي نمي‌توان از کنارش گذشت. کلمه «بازي» در حالي در صدر جست‌وجوهاي کاربران قرار دارد که نام هيچ برندي از بازي‌هاي موجود يا شرکت‌هاي سازنده آنها، در 20 کلمه و عبارت پرجست‌وجوي بازار وجود ندارد! درواقع مردم به دنبال کلمه بازي و بازي ماشيني يا بازي جديد دخترانه هستند. موضوعي به اين اهميت و درعين‌حال متناقض، دربردارنده نشانه‌هايي است که در اين گزارش تلاش کرديم نشانه‌ها را دنبال کرده و به يک جمع‌بندي مشخص نزديک شويم. تجربه نشان داده کمبودها هميشه دربردارنده تقاضاي بيشتري هستند و در اين برهه از زمان ظاهرا تقاضا براي بازي‌ها زياد است و تعداد بازي‌هاي ايراني کم و انگشت‌شمار. اما سؤال اينجاست علت توليد کم بازي در ايران چيست؟ صنعت بازي ايران از چه کمبودهايي پيروي مي‌کند و حلقه‌هاي مفقوده اين صنعت کدامند؟ براي رسيدن به پاسخ اين سؤال به سراغ افراد متخصص فعال در صنعت رفته و با آنها به گفت‌وگو نشستيم. فقدان دانش فني براي توليد محتواي باکيفيت احسان کنگراني، مدير بخش بازي در «کافه‌بازار»، در رابطه با ميزان تقاضا براي صنعت بازي مي‌گويد: «در اين رابطه تخمين عدد و ارقام خاصي ندارم؛ بازي ويدئويي يک کالاي سرگرمي محسوب مي‌شود. از آنجايي که بخش‌هاي مختلفي از جامعه را دربر مي‌گيرد، تخمين‌زدن بازار مخاطب بازي در مقايسه با کالاهاي کلاسيک سخت‌تر است. اما در اين نکته شکي نيست که ميزان تقاضا از عرضه امروز بازار داخلي ما بسيار بالاتر است. براي پاسخ‌گويي به تمام نيازهاي بازار بازي لازم است که اين صنعت بزرگ‌تر شود و در اين زمينه به نقطه‌اي برسيم که از لحاظ کميت و کيفيت وارد رقابت با بازار جهاني شويم». به اعتقاد مدير بخش بازي «کافه‌بازار»؛ سهم رقابت در صنعت بازي کنوني کشور ما صفر است. او در توضيح بيشتر اين مبحث مي‌گويد: «بازار کنوني بازي‌سازي در ايران به حدي بزرگ است و ظرفيت ورود دارد که بازي‌سازان داخلي رقابتي با هم ندارند. رويکرد باز و روشنفکرانه‌اي در اين جامعه حاکم است. به دليل عدم رقابت، دانش‌ها و آموخته‌ها را به راحتي در اختيار هم قرار مي‌دهند. تلاش افراد معدودي که در اين زمينه مشغول کارند در راستاي رشد در کنار يکديگر است و تلاش دارند تا زمينه‌اي قوي بسازند؛ زمينه‌اي که صحنه بزرگي براي پاسخ‌گويي به نيازها باشد و قدرت زيادي را دربر گيرد». کنگراني با اشاره به اين نکته که مشکل اصلي صنعت بازي در ايران فقدان دانش فني براي توليد محتواي باکيفيت است، اضافه مي‌کند: «در اين رابطه بايد کاري اساسي و زيرساختي به وقوع بپيوندد. اين مهم نيز با تربيت نيروي متخصص در نظام آموزش عالي ميسر است؛ سياستي که متأسفانه از طرف بنياد ملي بازي‌هاي رايانه‌اي و وزارت ارشاد مورد توجه قرار نگرفته و سرمايه‌گذاري نشده تا رشدي در آن شکل گيرد». مدير بخش بازي «كافه بازار» با تأكيد بر اين نکته که بايد فکرشده و به شکلي بلندمدت به مبحث آموزش پرداخت، تأكيد مي‌کند که در ادامه همين روش است که نيروي متخصص توليدات باکيفيتي را هم به ارمغان مي‌آورد. کنگراني معتقد است حل‌شدن مشکل نيروي متخصص و حرفه‌اي؛ مساوي با ورود سرمايه‌گذاران به اين حوزه است. او با تأكيد بر اين نکته که سرمايه را براي رشد اين صنعت جزء الزامات مي‌داند، تأكيد مي‌کند: «هر صنعتي براي رسيدن به مرحله بلوغ و تعالي نيازمند جذب سرمايه است. حتي براي ادامه مسير نيروهاي متخصص، ورود افرادي که از لحاظ مالي بتوانند اين افراد را ساپورت کنند نکته قابل‌تأملي است». او با اشاره به اين نکته که شکل‌گيري داستان‌هاي موفقيت و درآمدزايي در حوزه بازي‌سازي مي‌تواند يکي از عوامل ترغيب سرمايه‌گذاران به دنياي بازي شود، مي‌گويد: «البته درحال‌حاضر هم محصولاتي داريم که ضمن موفقيت به سود قابل‌توجهي دست پيدا کرده‌اند. ادامه اين مسير مي‌تواند زمينه ورود سرمايه‌گذاران را هموارتر کند. طبيعتا براي رسيدن به موفقيت نياز نيست مسير عجيب‌وغريبي را طي کنيم. زماني که سرمايه‌گذار از برگشت سرمايه و در ادامه سود اطمينان حاصل کند، جذابيت اين حوزه برايش بيشتر شده و خودبه‌خود مسيرش را به اين سمت تغيير خواهد داد». تعامل میان حلقه‌هاي مختلف ضرورت شکل‌گيري جريان بازي‌سازي است مسعود حميدزاده، کارشناس ارشد سرمايه‌گذاري گروه فيروزه، نگاهي متفاوت به ماجرا دارد. حميدزاده معتقد است نبود نگاه تخصصي و علمي يکي از مهم‌ترين نکاتي است که باعث شده سرمايه‌گذاران از صنعت بازي فاصله داشته باشند. از نگاه حميدزاده، پيچيدگي‌هاي مرحله انتشار صنعت بازي در مقايسه با ساير استارتاپ‌ها باعث مي‌شود ورود سرمايه‌گذاران به اين حوزه با ترديد همراه باشد. او مي‌گويد: «مدت زماني که برای ساختن، فرايند انتشار و توسعه بازي صرف مي‌شود، در مقايسه با ساير اپ‌ها طولاني‌تر است. در نتيجه همين فرايند از صبر بسياري از سرمايه‌گذاران خارج بوده و منابع لازم را در اختيار بازي‌سازان قرار نمي‌دهند». کارشناس ارشد سرمايه‌گذاري گروه فيروزه يکي از راه‌هاي ترغيب سرمايه‌گذاران براي ورود به دنياي بازي را برگزاري رويداد‌ها و آشنا‌کردن آنها با حلقه‌هاي متفاوت اين حوزه مي‌داند و با ارائه مثالي در اين زمينه به صحبت‌هايش ادامه مي‌دهد و مي‌گويد: «مي‌توان با برگزاري رويداد‌هاي متفاوت بستري براي آشنايي سرمايه‌گذاران و تعامل ميان آنها و بازي‌سازان را مهيا کرد. بازي‌کردن نقش واسط براي تعامل اين دو گروه، مي‌تواند نتايج خوبي را دربر داشته باشد. قرار‌دادن حلقه‌هاي گمشده در کنار هم باعث مي‌شود سرمايه‌گذار شفاف‌تر و صريح‌تر با اين داستان روبه‌رو شود، فضا و چالش‌ها را بهتر ببیند و با بررسي بيشتر وارد ميدان عمل شود». پررنگکردن پتانسيل‌هاي اکوسيستم اميرحسين ناطقي، مديرعامل استوديو «کوييز آف کينگز»، يکي از پرفروش‌ترين بازي‌ها در کافه بازار، مشکل اصلي صنعت بازي را نبود افرادي که نگاه بيزينسي به اين حوزه داشته باشند، عنوان مي‌کند. از زاويه ديد ناطقي، صنعت بازي در ايران به‌شکلي که بايد و شايد شکل نگرفته و هنوز افراد فعال در اين حوزه در تلاش‌اند اکوسيستم شکل گرفته را به صنعت تبدیل کنند. مديرعامل اين بازي پرفروش، باور دارد يکي از مشکلات اصلي و بزرگ اين صنعت ورود‌نکردن سرمايه‌گذاران و کمپاني‌هاي بزرگ به اين حوزه است و در‌اين‌باره مي‌گويد: «در تمام اين سال‌ها تيم‌ها به صورت مستقل عمل کرده و به توليد در اين زمينه پرداخته‌اند. از طرفي افرادي که نگاهي بيزينسي به اين فرايند دارند کم و انگشت‌شمار هستند. در بسياري از موارد افراد فعال در اين حوزه، بازي‌ساز هستند اما اين حوزه را از نگاه درآمدي و توسعه کسب‌و‌کاري نشناخته‌اند. دقيقا نمي‌دانند از کدام مسيرها مي‌توانند به درآمد برسند. از طرفي آموزش‌هايي که «بايد» وجود ندارد و همين دو عامل در کنار هم، مشکلاتی عمده و جدي هستند که نبايد از کنارشان به‌راحتي گذشت». پيشنهاد اميرحسين ناطقي براي رشد اين صنعت پررنگکردن پتانسيل‌هاي اکوسيستم است و در توضيح بيشتر اين ماجرا تأكيد مي‌کند: «بايد پتانسيل‌هاي اين حوزه را افزايش و نشان دهيم اگر اين حوزه به صنعت تبديل شود، مي‌تواند از چه مدل کسب‌و‌کاري تبعيت کند و به چه شکلي به درآمدزايي برسد. از آنجايي که در پس پرده بازي‌سازي سود قابل توجهي ديده مي‌شود، پررنگکردن پتانسيل‌ها مي‌تواند آشنايي و ايجاد انگيزه سرمايه‌گذاران با اين صنعت را آسان‌تر کند». ناطقي با اشاره به اينکه ترسيم آينده شفاف با ارائه مثال‌هايي از صنعت بازي در دنيا مي‌تواند يکي از همان پتانسيل‌هاي جذاب براي سرمايه‌گذاران باشد، ادامه مي‌دهد: «توجيه سرمايه‌گذاران از طريق آشنا‌کردن با صنعت بازي در دنيا باعث مي‌شود تصوير شفاف‌تري از آينده داشته باشند». از نگاه مديرعامل کوييز آف کينگز، ورود ناشران به اين حوزه مي‌تواند مسير درستي باشد. او معتقد است ناشران و توسعه‌دهندگان مي‌توانند تيم‌ها و توسعه‌دهندگان خوب بازي را شناسايي کنند. از آنجايي که شناخت دقيقي از کسب‌‌و‌کار دارند دقيقا در جريان‌اند از چه طريقي بازي را منتشر کنند تا به بودجه قابل توجه تبدیل کنند. او در پاسخ به پرسشی مبني بر وضعيت نيروي انساني در حوزه بازي به اين نکته اشاره مي‌کند که نبود نيروي متخصص يکي از دغدغه‌هاي تمام استارتاپ‌هاست و محدود به صنعت بازي نيست و در توضيح بيشتر اضافه مي‌کند: «نبود نيروي انساني متخصص يکي از دغدغه‌هاي همه استارتاپ‌ها است. شايد با آموزش بيشتر و بهتر بتوان به نيروي انساني مورد نظر دسترسي پيدا کرد». مديرعامل کوييز آف کينگز عدم پشتيباني مالي نيروي انساني در استارتاپ‌ها را مشکل مهمي مي‌داند و معتقد است زماني که نيروها به درآمد مد نظرشان دست پيدا نمي‌کنند، ترجيح مي‌دهند به جاي فعاليت در استارتاپ‌هاي کوچک و بازي‌ساز، در استارتاپ‌هاي بزرگ و بنام مشغول کار شده و درآمد قابل توجه‌تري به دست آورند. او در ادامه تصريح مي‌کند: «در برخي موارد نيز زماني که افراد نمي‌توانند نيازهاي خود را در کشور برطرف کنند، گزينه مهاجرت را انتخاب مي‌کنند. در برخي موارد حتي اين نيازها فراتر از نيازهاي مالي است و شرکت‌ها رفاه مد نظر رواني افراد را نمي‌توانند بسازند. اين مشکلي است که ريشه در ساختار کشور دارد و بايد به صورت گسترده‌تر درصدد رفع آن برآييم». عدم شفافيت قوانين و مقررات حسين مزروعي، مديرعامل مجموعه آواگيمز که به عنوان تنها شتاب‌دهنده بازي شناخته مي‌شود، درباره مشکلات صنعت بازي در ايران با اشاره به تفاوت‌هاي اين حوزه ميان ايران و دنيا مي‌گويد: «حجم و ظرفيت بالايي نسبت به دنيا داريم و پتانسيل زيادي براي رشد اين صنعت وجود دارد. رشد درآمد صنعت بازي در دنيا ۱۰ درصد است، اما در ايران به استناد آمار کافه بازار ۶۰ درصد است. نکته‌اي را که نمی‌توان کتمان کرد اين است که در اين صنعت نياز بازار بالاست و محتواي خوب هم به‌شدت کم است». مزروعي با تأكيد بر اين مبحث که از لحاظ سرمايه‌گذاري و فني مسافت زيادي با صنعت بازي جهان داريم، اضافه مي‌کند: «در جهان، در حوزه بازي‌هاي اپليکيشني سرمايه‌گذاري‌هاي قابل توجهي می‌شود و در ايران هنوز به اين مهم دست نيافته‌ايم؛ طبيعتا به همان اندازه از حيث نيروي فني و انساني با کمبودهايي مواجه هستيم و حلقه‌هاي گمشده زيادي را بايد در کنار هم قرار دهيم تا زنجير بزرگ اين صنعت را بسازيم». مديرعامل آواگيمز تأكيد دارد که لزوما مسير توسعه بازي از مسير شتاب‌دهنده‌ها نمي‌گذرد. او معتقد است واردنشدن شتاب‌دهنده‌ها به اين حوزه موضوعي نيست که بتوان از جنبه مثبت و منفي به آن نگاه کرد. به باور مزروعي، نبود و کمبود نيروي انساني خوب و متخصص نيازمند مراتب بزرگ‌تر است و آن را بحران اصلي در اين مسئله قلمداد کرده و مي‌گويد: «همين نبود و کمبود باعث شده است که شتاب‌دهنده‌هاي کمتري ميل به سرمايه‌گذاري و حتي ورود به اين صنعت داشته باشند! زماني که نيروي فني مورد نياز وجود ندارد تا شتاب‌دهنده را به‌طور تخصصي به سمت تيم‌هاي مناسب هدايت کند، نبايد از نبود شتاب‌دهنده‌ها هم شکوه و گلايه کنيم. چراکه آنها هم زمينه آشنايي زيادي با اين صنعت ندارند». مديرعامل آواگيمز باور دارد زماني که سرمايه‌گذاران به‌صورت درست و دقيق با اين صنعت آشنا شوند، توجيه اقتصادي شفاف مورد نظرشان را هم پيدا خواهند کرد و پس از آن مي‌توان انتظار سرازير‌شدن سرمايه لازم براي تحول اين صنعت پر‌سود را داشت. مزروعي با تأكيد بر اينکه بزرگ‌ترين نگراني سرمايه‌گذاران براي ورود به اين صنعت ناشناخته‌بودن آن و مدل‌هاي درآمدزايي در صنعت بازي است، مي‌گويد: «زماني که هيچ تصويري از نحوه درآمدزايي ندارند و نيروي متخصصي هم نيست که توضيحات و شفافيت لازم را در اختيارشان بگذارد، با توجه به ريسک بالا عقب‌گرد مي‌کنند و سخت به آن قدم مي‌گذارند». او ادامه مي‌دهد: «بالا‌رفتن تعداد موفقيت‌هاي افراد و گروه‌ها در اين صنعت مي‌تواند مثال‌هاي روشني باشد که سرمايه‌گذاران را به ورود در اين عرصه مهم ترغيب کرده تا به‌مرور حلقه‌هاي مفقوده در کنار هم قرار گيرند و در نهايت اکوسيستم بازي کشور شکل کامل خود را پيدا کند». مديرعامل آواگيمز اين نکته را نيز فاکتور نمي‌گيرد که پشتيباني دولتي در کل دنيا، موتور محرکي براي رشد چرخه صنعت بازي بوده و اضافه مي‌کند: «در کل دنيا، براي حرکت و استارت اوليه حمايت‌هاي دولتي بي‌تأثير نبوده‌اند؛ نکته‌اي که متأسفانه در ايران جدي به آن پرداخته نشده و مورد توجه دولت قرار نگرفته است». مزروعي در پاسخ به پرسشی تحت عنوان اينکه چرا تاکنون به ميزان تقاضاي بالا در صنعت بازي به‌خوبي جواب داده نشده است؟ مي‌گويد: «نيازها عمدتا بي‌پاسخ نمانده، اما به شکلي زير‌زميني و بدون رعايت حق کپي‌رايت! بازي‌هاي زيادي بدون رعايت اين اصول در اختيار کاربران قرار گرفته و اين بدين معني است که به هر طريقي، تلاش‌هايي براي پاسخ به نياز بازار انجام شده است. اما نکته قابل توجه در اين است که در توليد داخلي نتوانسته‌ايم به موفقيت‌هاي چشمگير و خوبي دست پيدا کنيم و همين جاي بحث زيادي دارد». به اعتقاد مزروعي، بخش قابل توجهي از نداشتن توليد بازي داخلي به عدم ورود سرمايه‌گذار باز‌مي‌گردد. او باور دارد بخش قابل توجهي از اين چالش در مهاجرت نيروي انساني متخصص نهفته است و در توضيح بيشتر مي‌گويد: «زماني که سرمايه‌گذار وارد اين حوزه شود، مي‌تواند رفاه خوبي براي نيروي متخصص بسازد و زمينه مهاجرت افراد را به طرز قابل توجهي کاهش دهد. از طرفي، نداشتن شفافيت قوانين و مقررات، تشديدکننده اين موضوع است». مزروعي با تأكيد بر اينکه زير‌ساخت درستي براي توليد بازي نداريم، تصريح مي‌کند: «وقتي زيرساختي که بايد را نداريم، قطعا به پيشرفتي که بايد هم نمي‌رسيم. البته توليد محتوا به هر شکلي در کشور ما مشکلاتي دارد و بالطبع بازي‌سازي نيز از اين قاعده مستثنا نيست». با تمام اين اوصاف، کمبود نيروي فني و کسب‌و‌کاري، ورود‌نکردن سرمايه‌گذاران، تقويت‌نشدن پتانسيل‌ها، عدم شفافيت قوانين و در نهايت مشکلات مقرراتي حلقه‌هاي مفقوده صنعت بازي در ايران هستند. شايد با در کنار هم قرار‌دادن تمام اين موارد، بتوان زنجيري بزرگ و قوي در اين صنعت ساخت و حتي به مرحله‌اي رسيد که بتوان با بهترين‌هاي دنيا به رقابت پرداخت.
منبع : شرق
دیدگاه تان را بنویسید