سال‌های طولانی از ساخت قطار و راه‌اندازی ریل راه‌آهن در ایران می‌گذرد. شاید در آن روزها هیچ‌کس تصور نمی‌کرد که فناوری به‌قدری جلو برود که هرروز قطارهای مسافربری با تجهیزاتی کامل و مدرن در حرکت باشند و مسافران را به شهرهای مختلف انتقال دهند. حالا کافی است در خانه بنشینیم و با در دست داشتن یک گوشی هوشمند یا باز کردن لپ‌تاپ، برای رزرو و خرید بلیط قطار اقدام کنیم. البته قطارها هرروز با فناوری‌های نوین وارد خطوط ریلی می‌شوند و به‌تازگی اولین قطار ملی مترو ایران نیز به بهره‌برداری رسیده است. در ادامه درباره این قطار و تاریخچه ورود قطار به ایران، اطلاعاتی در اختیار شما قرار می‌دهیم.
تاریخچه اولین قطار ایرانی
شاید تصور کنید که اولین قطار ایرانی توسط رضاشاه پهلوی وارد ایران شده است، اما با کمی جستجو و مطالعه تاریخ متوجه خواهید شد که قبل از تشکیل حکومت و پهلوی و در دوران قاجاریه، ریل راه‌آهن در ایران ساخته شده است. به‌عبارتی اولین خطوط ریلی ایران به سال 1882 میلادی بازمی‌گردد.
این خط ریلی راه‌آهن که حدود 12کیلومتر طول داشت، بین بندر انزلی و پیربازار کشیده شد و حتی تا دوران پهلوی اول هم فعال بود. جالب است بدانید که شاهان قاجار بعد از سفر به اروپا و دیدن ریل راه‌آهن، تمایل به راه‌اندازی و استفاده از آن در کشور داشتند و در زمان ناصرالدین‌شاه قاجار احداث آن در کشور آغاز شد.
از سوی دیگر، انتخاب گیلان برای کشیدن خطوط ریلی به این دلیل بود که گیلان در دوره قاجار به‌عنوان مهم‌ترین مرکز تجاری و نقطه اتصال با اروپا محسوب می‌شد. در آن زمان بیشترین مبادلات تجاری نیز بین ایران و روسیه صورت می‌گرفت و نیاز به راه‌آهن به‌شدت احساس می‌شد.
یک مترو دوگانه، تولد دوباره فناوری در خطوط ریلی
در حال حاضر متروها به‌عنوان خطوط انتقال مسافران در شهرهای بزرگ مشغول به فعالیت هستند. در این میان، وجود ترافیک بسیار زیاد اتومبیل‌ها و آلودگی هوا موجب شده که مردم به سمت متروها با قیمت ارزان آن تمایل داشته باشند. به همین دلیل به جای حضور در سطح خیابان‌ها و شلوغی بیش‌ازحد آن، با استفاده از متروهای مخفی‌شده در زیر زمین، خودشان را به محل کار و سایر مقاصد می‌رسانند. البته زمان زیادی از ساخت و راه‌اندازی مترو در کلان‌شهر تهران و سایر شهرهای بزرگ می‌گذرد. حالا زمان آن رسیده که متروها نیز با تحولی نو و جدید همراه باشند تا سهولت و راحتی بیشتر را برای مردم به ارمغان بیاورند. مترو دوگانه به‌عنوان فناوری نوینی شناخته می‌شود که در این زمینه فعالیت خود را آغاز خواهد کرد.
کارکرد مترو دوگانه چیست؟
نمی‌توان انکار کرد که متروها در جابه‌جایی مسافران نقش موثری دارند و تا حدود زیادی می‌توانند بار ترافیک شهری را کاهش دهند. اما بااین‌وجود هنوز هم کاستی‌هایی در عملکرد متروها دیده می‌شود. به عبارتی دیگر شلوغی و ازدحام در متروها بعد از خرید بلیط قطار و در برخی از ساعات صبح و عصر به‌قدری زیاد است که مسافران را خسته و کلافه می‌کند. به همین دلیل مسئولان تلاش کردند تا این معضل را به شکلی مدیریت‌شده و درست از بین ببرند. در این راستا، ایجاد مترو دوگانه راه‌حل مناسب است.
البته مسئولان تا قبل از این راه‌های دیگری را برای رفع مشکل در نظر داشتند. به‌طور مثال استفاده از مشارکت خارجی و واردکردن متروهایی بیشتر یا تکیه بر فناوری بومی و توان مهندسان داخلی در نظر گرفته شد. بعد از تلاش‌های مستمر و برنامه‌ریزی‌های مشخص، بنا بر آن شد که با تکیه بر دانش داخلی و فناوری بومی، متروهای دوگانه وارد چرخه ریلی کشور شوند.
ویژگی‌های قطار مترو ملی چیست؟
اولین مشخصه بارز در این قطار مترو ملی این است که تمام قطعات آن کاملا توسط مهندسان داخلی و بر پایه دانش فنی بومی تولید شده است. این مترو که به‌صورت یک رام قطار ساخته شده از 7 واکن تشکلی شده و 18 شرکت دانش‌بنیان در تولید و طراحی آن شرکت داشتند. ازجمله این شرکت‌های استراتژیک، می‌توان به واگن سازی تهران، جهاد دانشگاهی و شرکت مپنا اشاره کرد. درعین‌حال ساخت و طراحی این مترو با کمک یک مار تیمی مستمر و قوی صورت گرفته راست.
شاید این موضوع در حال حاضر چندان مهم به نظر نرسد، اما بهتر است بدانید که تا قبل از ساخت این قطار مترو، شرکت‌های خارجی کار تامین قطعات و واگن‌های قطار را بر عهده داشتند. اما به‌مرورزمان با بروز تحریم‌های متعدد، تهیه و نوسازی واگن‌های مترو و قطار سخت شده بود. به همین دلیل باید مسئولان و مهندسان داخلی به دنبال حل این مشکل می‌بودند. علاوه بر آن در گذشته، سهم ایران و شرکت‌های داخلی از دانش طراحی، تولید و تامین قطعات قطارهای مترو فقط حدود 25 تا 30 درصد بود. اما امروز با افتخار می‌توان گفت که سهم ایران به عددی معادل با 85 درصد رسیده است و این موضوع به معنای شکستن انحصار و وارد شدن سود به جیب شرکت‌های داخلی و بومی خواهد بود.
نوسازی واگن‌های مترو در آینده نزدیک
باتوجه‌به اینکه دانش تولید و طراحی قطعات قطارهای مترو در دست مهندسان داخلی قرار دارد، با اطمینان می‌توان گفت که در آینده‌ای نزدیک، امکان تولید حدود 1000 واگن مترو فراهم شده است. علاوه بر آن، وجود این دانش به‌صورت بومی موجب می‌شود که مهندسان و طراحان داخلی بتوانند با خیالی آسوده و همراه با فناوری روز پیش بروند و واگن‌های قطارها را به شکل درست و اصولی نوسازی کنند. بنابراین زمانی که برای خرید بلیط قطار اقدام می‌کنید، خواهید دید که واگن‌ها دارای شکل و طراحی نوین هستند. همچنین ازنظر فنی هم تمام المان‌های تکنولوژی را به‌خوبی رعایت کرده و در سلامت کامل آماده خدمت‌رسانی و انتقال مسافران هستند.
دیدگاه تان را بنویسید