نزاع دوباره الجزیره-پاریس

55 آنلاین : 

کمتر از یک سال از قدرت گرفتن عبدالمجید تبون در الجزایر می‌گذرد و مهمترین کشور فرانکوفون در دنیا هم اکنون مواضعی بر خلاف پاریس گرفته است. همین امر باعث بروز تنش بین فرانسه و معروف‌ترین مستعمره آفریقایی‌اش یعنی الجزایر شده است. ریشه این اتفاق چیست و به کجا خواهد انجامید؟

دو سال پیش وضعیت اقتصادی الجزایر به غایت اسفناک بود. 30 درصد جوانان بیکار بودند و فساد مالی در این کشور بیداد می‌کرد. با این وجود عبدالعزیز بوتفلیقه، برای پنجمین بار داشت نامزد انتخابات ریاست جمهوری این کشور می‌شد. او از سال 1999 بر این مسند تکیه زده بود و دوران قدرت هشت سال از هواری بومدین، رئیس جمهور دهه 70 میلادی این کشور نیز بیشتر شده بود.  اما هنگامی‌که این خبر منتشر شد، شورش بزرگی در الجزیره و دیگر شهرهای الجزایر پدید آمد و ارتش الجزایر مجبور به دخالت شد و در نتیجه بوتفلیقه که سکته هم کرده بود، از کار برکنار شد. نظامیان الجزایر اما مانع از فرو ریختن ساختار عصر بوتفلیقه شدند و با مهمترین خواسته مردم مقابله کردند. آن‌ها از دولت انتقالی به ریاست رئیس پارلمان این کشور، عبدالقادر بن صالح حمایت کردند. بالاخره پس از کمشکش‌های فراوان بین مردم دولت، انتخابات با مشارکت پایین برگزار شد و عبدالمجید تبون که خود از نیروهای عصر بوتفلیقه بود، به ریاست جمهوری رسید. اگرچه تا کنون اعتراضات بسیاری به ریاست جمهوری تبون شده و تظاهرات بسیاری با این هدف برپا شده است، مهم این است که ارتش الجزایر حامی اوست و نگذاشته اعتراضات به قدرت او خدشه‌ای وارد سازد. به عبارت بهتر تبون به پشتیبانی نظامیان الجزایری مستظهر است. 

با این وجود، واکنش فرانسه به ریاست جمهوری تبون حاکی از نارضایتی ساکنین الیزه از اوست. در خرداد امسال، از رسانه‌های فرانسوی مستندی در حمایت از تظاهرات کنندگان الجزایری پخش شد و باعث تنش در روابط این دو کشور شد. در نتیجه الجزایر سفیر خود را از پاریس فراخواند و وزارت خارجه این کشور در یک بیانیه اعلام کرد که « برنامه‌های مزبور تهاجم علیه ملت الجزایر، ارکان و نهادهای حاکمیتی از جمله ارتش این کشور است.»

همچنین در قضیه جنگ داخلی لیبی، تبون بسیار از از سرنوشت این جنگ هراسان است. الجزایر با لیبی بیش از 900کیلومتر مرز مشترک دارد و همین امر باعث شده تا الجزایر پیشنهاد صلح و عدم ارسال سلاح برای طرفین جنگ را اعلام کند. در این جنگ که روسیه، عربستان و فرانسه از ژنرال حفتر حمایت می‌کنند و ترکیه مهمترین حامی دولت فائز السراج است، پیشنهاد صلح بیشتر به نفع السراج است تا حفتر چرا که این دولت است که مورد تایید سازمان ملل است. نزدیکی ترکیه که با ریاست جمهوری اردوغان درصدد تجدید امپراطوری عثمانی است به الجزایر، از موارد نگران کننده پاریس است.

همچنین دستور تبون به وزارت بازرگانی الجزایر برای بازنگری در قرارداد تجاری با اروپا از جمله تصمیم‌هایی است که به نظر می‌رسد فرانسه را عصبانی کرده است. الجزایری‌ها معتقدند این توافق به ضرر آن‌ها است چرا که نامتوازن نوشته شده است و باید قراردادی نوشته شود تا منافع الجزایر در آن تامین شده باشد. 

همچنین تبون به دنبال کاهش وابستگی الجزایر به نفت است و برای تحقق این کار می‌خواهد به بخش خصوصی میدان دهد. این اتفاق قطعا فرانسه را عصبانی خواهد کرد چرا که ساکنین کاخ الیزه نمی‎خواهند مستعمره‌های سابق خود به استقلال اقتصادی برسند. در این صورت از میزان فشار فرانسه بر الجزایر کاسته خواهد شد و نفوذ فرانسه در مستعمره سابقش کاهش خواهد یافت. حال در شرایط منطقه فرانسه به دنبال افزایش نفوذ خود در مستعمرات گذشته‌اش است و قضایای لبنان و لیبی این را نشان می‌دهد، پاریس استقلال طلبی تبون را تحمل نخواهد کرد و پس از به پایان رسیدن بحران لیبی، برای تبون مشکل ایجاد خواهد کرد. بنابراین احتمالا دور جدیدی از اعتراضات علیه تبون را شاهد خواهیم بود که فرانسه از آن حمایت خواهد کرد. تبون برای رسیدن به اهدافش مسیر سختی را پیش رو خواهد داشت. 

سجاد کمالی/پژوهشگر علوم سیاسی