ميراث فرهنگى در گذر زمان فراموش شدند.

۵۵آنلاین :

پريسا اميدى

دانشجوى علوم سياسى

میراث فرهنگی به کلیهٔ آثار باقی‌مانده از گذشتگان گفته می‌شود که دارای ارزش فرهنگی باشد. این آثار می‌تواند دربرگیرندهٔ آثار ملموس (مانند بناهای باستانی) یا آثار ناملموس (مانند آداب و رسوم یک منطقه) باشد که امروزه در حفظ آن برای آیندگان می‌کوشند.

میراث فرهنگی منحصربه‌فرد، غیرقابل جایگزینی و در میان نسل‌ها از ارزش و احترام برخوردار است. چیزهای کوچک‌تر ازجمله آثار هنری و دیگر شاهکارهای فرهنگی در موزه‌ها و گالری‌های هنری گردآوری می‌شوند در حالی که برخی دیگر هم‌چون بناهای باستانی در مجموع یک میراث فرهنگی شناخته می‌شود.

آثار باستانى شامل دسته بندى زير با ويژگى هاى متفاوت هستند:

١_اموال فرهنگی:

اموال فرهنگی (میراث مادی) دربرگیرندهٔ میراث فرهنگی فیزیکی یا ملموس هستند مانند بناها و مکان‌های تاریخی، آثار باستانی، مجسمه‌ها، کتاب‌ها، اسناد، آثار هنری، ماشین‌ها و دیگر ساخته‌هایی که گمان می‌رود برای آیندگان ارزشمند باشند. این اموال، شامل اشیایی است که از نظر باستان‌شناسی، معماری، علوم یا فناوری برای یک فرهنگ معین بااهمیت باشند.

میراث مادی، به نوبهٔ خود، شامل میراث منقول (که به آسانی از جایی به جای دیگر قابل انتقال است) و میراث غیرمنقول (که قابل انتقال به جای دیگری نیستند) می‌شود. در گذشته و به ویژه در قوانین ملی کشورها میان میراث منقول و غیرمنقول، تفاوت زیادی وجود داشت و ارزش تاریخی بیش‌تر به یادمان‌ها، اشیای عتیقه و کارهای هنری معطوف بود. لیکن در سده‌های اخیر، اهل فن بر کم‌رنگ کردن مرز میان میراث منقول و غیرمنقول و یکپارچه‌سازی تمام وجوه میراث تمایل بیشتری نشان داده‌اند.

جنبه‌ها و رشته‌های حفظ میراث ملموس عبارتند از:

• بایگانی‌شناسی

• حفظ و مرمت

• حفاظت هنری

• حفاظت معماری

• حفاظت فیلم

• حفاظت گرامافون

• حفاظت ديجيتال

٢_ميراث فرهنگى ناملموس ( معنوى)

میراث فرهنگی ناملموس به جنبه‌های غیر فیزیکی یک فرهنگ گفته می‌شود و اغلب آداب و رسوم جامعه در یک دورهٔ زمانی را دربر می‌گیرد یا راه و روش رفتار در جامعه که معمولاً قوانین رسمی عمومی برای کارکرد در یک فضای فرهنگی خاص هستند. به عبارت دیگر میراث معنوی شامل بخشی از فرهنگ ماست که به شکل شفاهی و سینه به سینه به ما به ارث رسیده است.

این موارد شامل ارزش‌های اجتماعی، هنرهای نمایشی، هنرهای دستی و سنتی، سنت‌ها، آداب و رسوم و روش‌ها، باورهای زیبایی شناسانه و معنوی، بیان هنری، زبان و دیگر جنبه‌های کارکردهای انسانی است. به‌طور کلی حفظ میراث معنوی دشوارتر از حفظ میراث فرهنگی مادی است.

میراث معنوی یا به عبارت دیگر میراث غیرملموس بخش اساسی فرهنگ هر جامعه را تشکیل می‌دهد. تمامی آثار به جا مانده از فرهنگ‌های مختلف، معرف اندیشه و فرهنگ معنوی حاکم بر آن جوامع می‌باشد. در حقیقت معنویات بشر به صورت آثار مادی، فرهنگی و تاریخی تجلی می‌یابد و جنبهٔ ملموس میراث معنوی را ایجاد می‌نماید. میراث فرهنگی، حقیقت فرهنگی هر ملت است و رکن اساسی آن به‌شمار می‌رود که در حقیقت همان جوهر یا اصل فرهنگ هر قوم را تشکیل می‌دهد. توجه به میراث معنوی از این نظر حائز اهمیت است که در مقابل یکسان‌سازی فرهنگی در جهان می‌تواند مقاومت نماید. با حمایت از فرهنگ‌های گوناگون و توجه به آن‌ها می‌توان در مقابل جهانی شدن ایستادگی نمود و از هویت فرهنگی حفاظت کرد.

جنبه‌های حفظ میراث ناملموس عبارتند از:

• فولکلور

• تاریخ شفاهی

• حفظ زبان

٣_ميراث طبيعى

میراث طبیعی نیز بخش مهمی از میراث جوامع است که دربرگیرندهٔ حومهٔ شهر، محیط زیست طبیعی از جمله گیاهان و جانوران به عنوان «تنوع زیستی» و عناصر زمین‌شناسی (از قبیل کانی شناسی، ژئومورفولوژی، فسیل‌شناسی و…) به عنوان «تنوع زمین» است. این گونه از مناطق میراثی، با جذب گردشگران خارجی و داخلی، اغلب به عنوان بخش مهمی از صنعت گردشگری یک کشور ایفای نقش می‌کنند.

ايران به دليل داشتن تمدن كهن و پيشرفته ى خود داراى تعداد بسيار بالايى از ميراث فرهنگى ميباشد كه تعداد قابل توجهى از آنها به ثپت جهانى رسيده اندثبت جهانی آثار نتیجهٔ نگرانی جهانی از حفاظت میراث فرهنگی و طبیعی بود که در کنفرانس یونسکو در ۱۹۷۲ به تصویب رسید. بناهای یادبود، گروه‌هایی از بناها و مانند آن باید دارای ارزش جهانی زیادی از نظر تاریخ، هنر یا علم باشند تا صلاحیت قرار گرفتن در طبقه‌بندی جهانی را به دست آورند؛هنگامى كه يك اثر يا بنا به ثپت جهانى ميرسد ديگر فقط متعلق به همان كشور نيست بلكه ابعاد وسيع جهانى پيدا ميكند و تلاش و اهتمام بين المللى براى محافظت از آن وجود دارد.

متولى جهانى حمايت از ميراث فرهنگى جهانى يونسكو است كه به اختصار به آن اشاره ميكنيم:سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد ، (به فرانسوی: Organisation des Nations unies pour l'éducation, la science et la culture) که به‌طور خلاصه یونسکو (UNESCO) نامیده می‌شود، یکی از سازمان‌های تخصصی وابسته به سازمان ملل متحد است که در سال ۱۹۴۵ تشکیل شد. هدف این سازمان کمک به صلح و امنیت در جهان از راه همکاری بین‌المللی در زمینه‌های آموزشی و علمی و فرهنگی و تربیتی به منظور افزایش احترام به عدالت و قانون‌مداری و حقوق بشر، بر پایه منشور سازمان ملل متحد است.

میراث ناملموس یا میراث فرهنگی و معنوی ایران در یونسکو به آثار فرهنگی و هنری‌ای گفته می‌شود که ایران بعد از سال ۲۰۰۶ در یونسکو به ثبت رسانده است که تا تاریخ ۲۴ تیر ۱۳۹۲ طبق گزارش سازمان میراث فرهنگی ایران ۱۰ اثر در یونسکو با این موضوع به ثبت رسیده‌اند.

سوال اصلى اين است كه براى حفظ تاريخ و فرهنگ خود چه بايد كرد؟

در وهله ى اول بايد متولى حفاظت و نگهدارى از آثار و ابنيه ى تاريخى مشخص شود؛عدم وجود متولى پاسخگو،حل مشكلات را سخت تر كرده است.

آنطور كه گفته ميشود مسئوليت اين كار در ايران بر عهده ى سازمان ميراث فرهنگى است كه از زير شاخه هاى نهاد هاى رياست جمهورى محسوب ميشود.

ايران به دليل داشتن آثار و ابنيه تاريخى فراوان،لازم دارد كه بودجه كافى و كارشناسى شده اى براى حفاظت و مرمت اينگونه آثار براى آن در نظر گرفته شود.

از طرفى هم بايد تعامل بين ميراث فرهنگى و يونسكو گسترش يابد تا بتوان از تخصص و منابع مالى بين المللى براى حفظ آثار خود استفاده كرد.

نظارت و كنترل قوى براى جلوگيرى از قاچاق اين قبيل آثار قدم بعدى است؛خريد و فروش اين قبيل اجناس سود باورنكردنى دارند پس اقدامات زيادى براى معامله ى آن انجام ميشود؛به اين ترتيب لازم است ميراث فرهنگى به كمك نيروى انتظامى با انجام سازوكارهاى جديد و سخت از ادامه اين روند جلوگيرى كنند.

در آخر مردم هم به اندازه ى دولت بايد در حراست و نگهدارى از تاريخ و تمدن خود كوشا باشند و از آسيب رساندن و قاچاق اين آثار جلوگيرى كنند تا آيندگان هم به داشتن اين تاريخ و تمدن مستند افتخار كنند.