تهران در جست و جوی حیات شبانه

۵۵آنلاین :

شب‌های تهران بر خلاف همه زیبایی هایش مرده است. شهری که بر خلاف روزهای شلوغ و پر هیاهوی خود شب‌های آرام و دلنشينی دارد و می تواند زمانی مناسب برای استفاده بهتر از اماکن شهری باشد. با این حال، شب‌های تهران به قدری سکوت و کور است و همه جا در تعطیلی به سر می برد که پیدا کردن حتی یک ساندویچ و وعده غذایی برای یک شهروند در نیمه های شب کاری سخت ومحال است. مدیریت شهری تهران در سال های اخیر و دوره جدید فعالیت خود تلاش بسیاری کرده تا حیات شبانه را به پایتخت بازگرداند و از این رو دیروز نشستی برای بررسی راهکارهای تحقق این موضوع در تهران برگزار شد.

بهناز امین زاده، عضو هیات علمی دانشگاه تهران و مدیر برنامه جامع منظر شبانه در تهران با بیان اینکه برنامه جامع منظر شبانه در تهران، تنها مربوط به خود تهران است و قابلیت تعمیم پذیری به سایر شهرهای کوچک را ندارد و برای هر شهری نیاز به بازآرایی و نگارش جداگانه دارد،گفت: برای اینکه این برنامه در سطح شهر تهران قابلیت اجرا داشته باشد، این طرح ابتدا در سطح مناطق ارائه شد.وی با بیان اینکه رویکرد طرح را براساس نیاز جامع شهر تهران تدوین کرده ایم، ادامه داد: این طرح نه فقط با تکیه بر منظر و ظاهر شهر بلکه براساس حیات شهر نیز تدوین شده است؛ ازهمین رو الزامات اجرای این طرح شامل الزامات اجتماعی و فرهنگی است تا طرح برخلاف آموزه‌های فرهنگی ما نباشد.

همچنین جنبه‌های زیبایی بصری از جمله نورپردازی مورد توجه قرار گرفته است.از سوی دیگر الزامات عملکردی نیز به سبب وجود گردشگران در شهرها از دیگر جنبه های الزام آور این طرح بوده که مورد توجه قرار گرفته است. وقتی به جنبه‌های مختلف حیات شبانه نگاه می‌کنیم، اروپا را می‌بینیم که از حیات شبانه برای پویایی اقتصاد محلات تاریخی شهری استفاده می کند. از همین رو زمان بندی فعالیت‌ها علاوه بر مکان آن اهمیت دارد.مدیر برنامه جامع منظر شبانه در تهران با بیان اینکه در اجرای طرح، علاوه بر الزامات اجتماعی و فرهنگی، الزاماتی نیز برای محیط زیست و حتی الزامات مدیریتی در نظر گرفته شده است، گفت: ما در این برنامه موضوع زندگی 24 ساعته بودن شهر را کنار گذاشتیم چون منطبق بر سبک زندگی ما نیست و تاکید ما روی حیات شبانه است.وی با بیان اینکه چون طرح شبانه‌ای درگذشته در شهر تهران اجرا نشده بود، ما به دنبال اسناد مبتنی بر فضاهای شهری بودیم و به دنبال طرح این موضوع بودیم که منظر شبانه چگونه تعریف می شود، گفت: فضاهای شهری در این برنامه،در قالب‌های مشخصی مانند خیابان‌ها، میادین، مراکز فرهنگی، مراکز تفریحی و چند منظوره تقسیم بندی و بررسی شده اند.استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه تمام فضاهای شهری را در این برنامه در قالب‌های مشخصی آورده و تقسیم بندی و بررسی کردیم، گفت: در همین راستا گونه بندی فضاهای فعال دارای منظر شبانه در قالب نقشه تعریف شد و براساس آن چهار منطقه در شهر تهران دارای پهنه‌هایی برای فعالیت شبانه هستند. بیشتر پهنه‌ها در مناطق 1، 3، 6 و 12 شهر تهران مشخص شده‌اند.براساس چشم انداز برنامه منظر شبانه تهران، پایداری، انسان مداری و زیبایی به عنوان اهداف این طرح جامع منظر شهری مورد نظر قرار گرفتند که براساس آن اقدامات را شروع کردیم.امین زاده با اشاره به اینکه در این برنامه، پهنه‌بندی را براساس کارکرد و ارائه خدمات تقسیم کردیم، گفت: برای مثال، پهنه‌های مذهبی فرهنگی، گردشگری وتفریحی مشخص و این کار در همه مناطق 22 گانه انجام شد.

حیات شبانه يک مطالبه است، نه انتخاب

علی اعطا سخنگوی شورای شهر تهران نیز در این نشست اظهار داشت: در این سلسله نشست‌ها که به همت مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران برگزار می شود، موضوعات روز مدیریت شهری مطرح می‌شود و از این منظر که به عنوان نیاز در شهر تهران به آن نگاه می شود، قابل اهمیت است. در حال حاضر مسئولان در مورد حیات شبانه مباحثی را مطرح می کنند اما آنچه از مجموع آن برمی‌آید، یک افق مشترک وجود نداشته و در فهم و درک هم اشتراک وجود ندارد. از این منظر نیاز به گفت‌وگو برای دستیابی به افق مشترک داریم تا این افق ما را در مسیر اجرا رهبری کند.وقتی وضعیت شهر تهران را بررسی می‌کنیم، موضوع حیات شبانه در تهران به عنوان یک مطالبه مطرح است، نه یک انتخاب. از همین‌رو شورای شهر به عنوان سیاست گذار،قانون‌گذار و مدیریت شهری به عنوان مجری نمی تواند بی تفاوت باشد.وی با بیان اینکه موضوع حیات شهری از چند منظر قابل بررسی است ،گفت: یکی از بخش‌ها، مباحث اجتماعی است. به هر حال بخش قابل توجهی از فعالیت‌ها در شهر تهران که بیشتر جنبه فرهنگی و اجتماعی نیز دارد به ساعات پایانی روز میل می‌کند و بنابراین نیاز است تا ما نسبت به این موضوع برنامه داشته باشیم و بی تفاوت نباشیم.سخنگوی شورای شهر با بیان اینکه موضوع حیات شبانه یک فرصت برای کسانی که در شکل رسمی امکان امرار معاش ندارند نیز تلقی می شود، تصریح کرد: این افراد می‎تواند این فرصت کسب و کار را برای خود فراهم کرده و مشتر یان خود را نیز داشته باشند. اکنون این سوال مطرح است که مدیریت شهری چگونه به این نیاز جهت بدهد و در مورد آن برنامه‌ریزی کند. در تمام اقداماتی که در مورد آن برنامه‌ریزی می کنیم باید به این توجه داشته باشیم که این اقدام و فعالیت به لحاظ اقتصادی چه اثراتی دارد. در حال حاضر ما معتقدیم شهر، گران اداره می شود و تا جایی که من می دانم، پروژه‌هایی مانند حیات شبانه، پرهزینه است؛ از همین رو باید بدانید آیا می‌تواند هزینه‌های خود را تامین کند؟ چون در غیر این صورت، هزینه‌های پروژه خود به چالش تبدیل خواهند شد. این برنامه در مورد فضای عمومی است و هدف این است که به یک اقدام منجر شود. چنین برنامه‌ای نیازمند الگوی تامین مالی است. حتی برنامه‌ها نیز هزینه‌بر است چون باید اجرایی شود. در صورت داشتن این الگو است که می‌توان مساله چگونگی مشارکت شهروندان را در چنین برنامه‌هایی مشخص و آن را تحقق پذیر کرد.به گفته این عضو شورای شهر، یکی دیگر از نکته‌های چالش برانگیز نحوه اجرای چنین پروژه‌هایی است. اینکه اجرای این پروژه‌ها به صورت موازی با برنامه‌های مناطق شهرداری یا با نگاه راهبردی است. چون با روش‌های پیشین که نگرانی از بابت تامین مالی پروژه‌های وجود نداشت، نمی‌توان اکنون شهر را اداره و برای آن برنامه‌ریزی کرد. سید عبدالهادی دانشپور، عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت و ناظر پروژه برنامه جامع منظر شبانه شهردر تهران با بیان اینکه شب بخشی از شخصیت شهر است، گفت: در شب هیچ اتفاقی قرار نیست جدا از روز بیفتد و نه تغییر در مدیریت روز است و نه تغییر در فضا، بلکه تغییر در زمان است که ویژگی های خود را دارد و نمی شود این بخش از جریان زندگی را نادیده گرفت.وی با ابراز امیدواری از اینکه این برنامه در عمل با هدایت شورای اسلامی شهر تهران و بخش های موثر در امر مدیریت شبانه تهران محقق مي‌شود، خاطرنشان کرد: نکته مهم این است که برای اجرای درست این طرح مانند سایر اقدامات مدیریتی شهر تهران، نیازمند یک مدیریت جامع، متمرکز و یکپارچه هستیم چون بسیاری از آنچه در این طرح به آن اشاره شد اگرچه مسئولیت آن برعهده شهرداری است ولی اداره بخش‌هایی از آن از حوزه تمرکز شهرداری تهران خارج است. آنچه بیش از همه باید برآن تاکید کرد، اقدامات فیزیکی و فضایی مانند نورپردازی و امسال آن نیست بلکه تلاشی برای افزایش بلوغ و تعاملات اجتماعی و توسعه اقتصادی و افزایش امنیت شهرهاست. بدون شک اجرای این برنامه بدون مشارکت شهروندان میسر نیست و باید زمینه حضورنهادهای مدنی مانند سمن‌ها و شورایاری‌ها فراهم شود.