محیط زیست | تاثیر گردشگری بر محیط زیست
توسعه گردشگری جهانی و چالش دوگانه | رونق اقتصادی در برابر فشارهای محیط زیستی
با رشد ۱۱ درصدی در سال ۲۰۲۴، گردشگری جهانی به موتور قدرتمند اقتصاد تبدیل شد.
با رشد ۱۱ درصدی در سال ۲۰۲۴، گردشگری جهانی به موتور قدرتمند اقتصاد تبدیل شده، اما افزایش فشار بر محیطزیست و زیرساختها، مدیریت پایدار این صنعت را به ضرورتی اجتنابناپذیر بدل کرده است.
.گردشگری جهانی، یکی از قدرتمندترین بخشهای اقتصادی محسوب میشود، هرچند مزایای غیرقابل انکاری را به همراه دارد اما فشار فزایندهای بر محیط زیست وارد میکند و نمیتوان ردپای زیستمحیطی گردشگری را نادیده گرفت.
طبق گزارش شورای جهانی سفر و گردشگری، بخش سفر و گردشگری در سال ۲۰۲۴، ۱۰.۹ تریلیون دلار به تولید ناخالص داخلی جهانی کمک کرده است که حدود ۱۰ درصد از کل خروجی اقتصادی را تشکیل میدهد.
گردشگری، یکی از بزرگترین و سریعترین صنایع در حال رشد جهان شناخته میشود. در سال ۲۰۲۴، گردشگری بینالمللی با حدود ۱.۴ میلیارد گردشگر بهبود یافت که افزایشی ۱۱ درصدی نسبت به سال ۲۰۲۳ را نشان میدهد. طبق گزارش سازمان جهانی گردشگری سازمان ملل متحد پیشبینی میشود گردشگری داخلی و ورودی در سال جاری میلادی، ۳ تا ۵ درصد دیگر رشد و فشار بیشتری را بر مقاصد محبوب وارد کند.
تاثیر گردشگری بر محیط زیست با افزایش تعداد مسافران رو به افزایش است. هرچند این صنعت میتواند نقش مثبتی در حفاظت و توسعه پایدار داشته باشد اما در آلودگی، تخریب زیستگاهها و افزایش انتشار گازهای گلخانهای نیز نقش دارد و چالشهای جدی را ایجاد میکند که به توجه فوری نیاز دارند.
گردشگری میتواند محرک حفاظت از محیط زیست باشد
هنگامی که گردشگری با مسوولیتپذیری مدیریت شود، میتواند علاوه بر به حداقل رساندن آسیب، بهطور فعال از مکانهایی محافظت کند که مردم برای دیدن آنها سفر میکنند. گردشگری با ایجاد درآمد و افزایش آگاهی میتواند به تامین مالی تلاشهای حفاظتی، حمایت از جوامع محلی و ایجاد انگیزههای قوی برای حفظ طبیعت و فرهنگ کمک کند و اغلب ارزش اقتصادی زیبایی طبیعی یا تنوع زیستی مقصد است که حفاظت از آن را توجیه میکند. وقتی گردشگری به درستی انجام شود، میتواند مسیری را ارائه دهد که در آن رشد اقتصادی و مدیریت محیط زیست دست در دست هم پیش بروند.
گردشگری انبوه به اکوسیستمها فشار میآورد
گردشگری میتواند به مقصد زندگی ببخشد اما حجم زیاد آن میتواند آن مکان را فرسوده کند. در شهرها و مکانهای طبیعی در سراسر جهان، فشار گردشگری انبوه، محیطها، زیرساختها و ساکنان را به لبه پرتگاه میبرد. نکته کلیدی این است که گردشگری به چارچوب نیاز دارد و گردشگری بدون محدودیت، مقصد را در معرض خطر قرار میدهد.
یکی دیگر از مشکلات بزرگ گردشگری این است که یکی از سریعترین منابع انتشار گازهای گلخانهای محسوب میشود. پیشبینی میکنیم که انتشار گازهای گلخانهای بدون مداخله فوری، سالانه ۳ تا ۴ درصد افزایش یابد به این معنی که هر ۲۰ سال، دو برابر خواهد شد. نتایج تحقیق کنونی همچنین نشان داد که ۲۰ کشور، مسوول ۷۵ درصد از انتشار گازهای گلخانهای مرتبط با گردشگری هستند که آمریکا، چین و هند بیشترین رشد را در این زمینه دارند و نشاندهنده مقیاس عظیم گردشگری ورودی و خروجی در این مناطق است.
تغییرات اقلیمی آینده گردشگری را تهدید میکند
گردشگری نه فقط یکی از عوامل تغییرات اقلیمی، بلکه یکی از قربانیان بیشمار آن نیز است. مقاصدی که مسافران را از سراسر جهان به خود جذب میکنند، بهطور فزایندهای در معرض خطر افزایش سطح دریاها، آب و هوای شدید و فروپاشی اکوسیستم قرار دارند.
گردشگری چگونه به محیط زیست آسیب میرساند؟
گردشگری نه فقط ردپای به جا میگذارد، بلکه اغلب جای زخمهای آن نیز بر جای میماند. همانطور که قبلا به آن اشاره کردیم، در حالی که سفر میتواند از اقتصاد محلی و حفاظت از محیط زیست حمایت کند، گردشگری بدون کنترل میتواند محیطهایی را تخریب کند که مردم برای کسب تجربه به آنجا میآیند.
یکی از مهمترین تاثیرات منفی گردشگری، تخریب محیطهای طبیعی است. نقاط گردشگری، به ویژه آنهایی که در مناطق حساس از نظر زیستمحیطی قرار دارند، اغلب به دلیل توسعه زیرساختها، دستخوش تخریب زیستگاه میشوند. ساخت هتلها، استراحتگاهها، جادهها و سایر امکانات گردشگری میتواند به جنگلزدایی، تغییر زمین، کاهش منابع طبیعی و اختلال در اکوسیستمهای محلی منجر شود.
مدیریت پسماند، چالش دیگری را ایجاد میکند. در بسیاری از مقاصد محبوب، هجوم گردشگران از ظرفیت مدیریت پسماند محلی فراتر میرود و به آلودگی منجر میشود. برای مثال، کوه اورست که بهعنوان مرتفعترین زبالهدان جهان شناخته میشود، مملو از زبالههای کوهنوردان است. چنین زبالههای کنترلنشدهای نه فقط چشمانداز را خراب میکند، بلکه میتواند منابع آب محلی را نیز آلوده کند و بر جمعیت انسانها و حیات وحش تاثیر بگذارد.
کمبود آب، یکی از پیامدهای گردشگری محسوب میشود که اغلب نادیده گرفته شده است. بسیاری از مناطق که دارای گردشگر زیاد است با فشار زیادی بر منابع آب شیرین خود چه به دلیل مصرف بیش از حد هتلها و استراحتگاهها و چه با تغییر مسیر آنها برای فعالیتهای تفریحی مواجه هستند.
بر اساس گزارش گیرینلی، آلودگی صوتی و نوری، نگرانیهای دیگری در مناطقی با ترافیک سنگین گردشگری هستند. صدای مداوم قایقها، وسایل نقلیه و فعالیتهای انسانی میتواند حیات وحش ازجمله گونههای آسیبپذیر و در معرض خطر را مختل کند و بر رفتارهای طبیعی و الگوهای تولید مثل آنها تاثیر بگذارد.
در حالیکه گردشگری میتواند برای بسیاری از مناطق مزایای اقتصادی به همراه داشته باشد، نقش آن در تغییرات اقلیمی را نمیتوان نادیده گرفت. گردشگری پایدار و مسوولانه برای کاهش این تاثیرات نامطلوب بر محیط زیست ما بسیار مهم است.
آینده گردشگری
آینده گردشگری با چالشها و فرصتهایی همراه است. با افزایش سفرهای جهانی، لزوم توجه به تاثیرات زیستمحیطی آن بهطور فزایندهای ضروری میشود. رهبران صنعت باید به سمت پایداری حرکت کنند همچنین به مردم اجازه دهند که شگفتیهای را کشف و سیاره را نیز حفظ کنند.
چگونه میتوانید تاثیرات زیستمحیطی گردشگری را کاهش دهید؟
با افزایش آگاهی از تاثیرات زیستمحیطی سفر، افراد بهطور فزایندهای به دنبال راههایی برای به حداقل رساندن ردپای کربن خود و لذت بردن از مزایای کاوش در مکانهای جدید هستند. سفر پایدار فقط به معنای انتخابهای بهتر در جاده نیست بلکه به معنای برنامهریزی از قبل و توجه به عواقب اقدامات افراد است. مسافران با اتخاذ شیوههای سازگار با محیط زیست میتوانند به حفظ محیط زیست کمک کرده و به کاهش اثرات منفی گردشگری کمک کنند.