۷ مشکل عمده بخش خرده‌فروشی

 معاونت اقتصادی و برنامه‌ریزی اتاق اصناف ایران، گزارش دوره چهارم طرح شاخص مدیران خرید (PMI) خرده‌فروشی را منتشر کرد. در حالی که گزارش دوره سوم طرح «شامخ» (شاخص مدیران خرید) افزایش میزان رکود خرده‌فروشان در تیر نسبت به خرداد ۹۹ را نشان داده بود، گزارش دوره چهارم شامخ حاکی از بهبود وضعیت خرده‌فروشی در مرداد نسبت به تیر است. به‌طوری‌که شامخ کل (۵۱.۱۹)، نشان‌دهنده بهبود وضعیت بخش خرده‌فروشی در مرداد ماه ۱۳۹۹نسبت به تیرماه ۱۳۹۹ (۳۷.۵۰) است.

همچنین شاخص سرعت انجام یا تحویل سفارش و یا فرایند کار (۵۵.۹۵) در مرداد، بیشترین میزان شاخص‌ها در بین پنج مولفه اصلی شامخ و شاخص میزان سفارشات جدید مشتریان (۴۰.۴۸) در مرداد، کمترین مقدار شاخص در بین پنج مولفه اصلی شامخ بوده است.

بیشترین میزان تغییر هم مربوط به شاخص میزان فعالیت‌های انجام شده است (۳۶.۵۱درصد) که نشان‌دهنده بهبود واحدهای خرده‌فروشی و بهتر شدن وضعیت فروش در مرداد نسبت به تیر است.

هفت مشکل عمده بخش خرده‌فروشی

بر اساس این گزارش هفت مشکل عمده بخش خرده‌فروشی بر پایه این گزارش، «کاهش تقاضا برای کالاهای بادوام به دلیل بحران کرونا»، «کاهش قدرت خرید مردم و عدم تقاضای موثر در بازار»، «عدم شفافیت زنجیره تامین کشور»، «خرد بودن واحدها و عدم تولید مقیاس»، «قیمت تمام شده بالا به دلیل خرد بودن»، «وابستگی بازار به واردات و عدم ثبات در بازار ارز»، «تورم بالا و گران شدن کالا و خدمات در کشور» است.

در تحلیل شامخ بخش خرده‌فروشی در مرداد ۱۳۹۹ می توان گفت که شرایط بازار کشور با توجه به نوسان قیمت ارز که تاثیرگذار بر قدرت خرید مردم و کاهش قدرت پول ملی بوده است مردم را به سمت خرید اقلام ضروری معیشت و عدم توجه به خرید کالاهای لوکس و بادوام برده است که این مهم در شاخص شامخ به خوبی نمایان شده است و حرکت شاخص از ۳۷.۵۰ در تیر ماه به ۵۱.۱۹ در مرداد ماه این امید را به فعالان این بخش می‌دهد که کسب و کارهای این بخش در حال خروج از رکود بحران کرونا هستند.

همچنین با توجه به این‌که عدد شامخ بالای ۵۰ مفهوم رونق دارد، در مرداد ماه افزایش میزان فعالیت‌های انجام شده (تولید، ارایه خدمات و ...) نشان‌گر رونق و تلاش بیشتر فعالان در این دوره است.

عدم اعتماد به ثبات اقتصادی

کاهش شاخص انتظارات در ارتباط با فعالیت‌‎های شرکت در ماه آینده از ۵۳.۱۳ به عدد ۴۸.۸۱ بیان‌گر عدم اعتماد به ثبات اقتصادی کشور و حس تزلزل فعالان نسبت به آینده است که تاثیرپذیر از وضعیت اقتصاد کلان کشور و وضعیت عدم ثبات در بورس، ارز، طلا و ... است. رفع این مشکل نیازمند ارایه طرح‌های علمی و مبتنی بر عقلانیت از سوی دولت برای برون رفت از این مشکلات جهت بازگشت اعتماد عمومی نسبت به آینده‌ای روشن است.

افزایش ۴.۴۱ درصدی نیروهای انسانی

شاخص میزان استخدام و به‌کارگیری نیروی انسانی با افزایش ۴.۴۱ درصدی نسبت به ماه گذشته نشان‌دهنده افزایش شعب فروشگاه‌ها (ی زنجیره‌ای) و به تبع بیشتر شدن میزان فروش کالا و محصولات است.

در شاخص‌های «میزان سفارشات جدید مشتریان»،«میزان استخدام نیروی انسانی» و «میزان فروش کالاها و خدمات»، افزایش نسبت به تیرماه مشاهده می‌شود که همگی این عوامل در کنار «سرعت انجام و تحویل سفارش و یا فرایند کار»، منجر به افزایش عدد شامخ کل شده است.

بی‌ثباتی و نوسانات نرخ ارز موجب شده تا میزان صادرات کالا در ماه مورد مطالعه نسبت به ماه گذشته اندکی کاهش یابد (۱.۵۹-درصد) روند رشد فروش، فروشگاه‌های زنجیره‌ای کشور در دوره مرداد نسبت به دوره مشابه سال گذشته بیان‌گر کاهش توان خرید است زیرا با توجه به تورم کشور، شاهد رشد (‌به جز در چند قلم کالا) متناسب با تورم نیستیم.

شامخ چیست؟

شاخص مدیران خرید (شامخ)، شاخصی است که به صورت ماهانه، اطلاعات مورد نیاز فعالان اقتصادی، سرمایه‌گذاران و همچنین برنامه‌ریزان کشور در مورد وضعیت رونق و رکود را بیان می‌کند. این شاخص از طریق جمع‌آوری اطلاعات از مدیران مهم‌ترین بنگاه‌های اقتصادی (دارای بیشترین ارزش افزوده، میزان تولید و نیروی انسانی)، تهیه شده و بر اساس آن اطلاعات واقعی (و نه حدس یا نظر شخصی)، در مورد وضعیت متغیرهای مهمی از قبیل «مقدار تولید»، «سفارشات جدید»، «سرعت انجام و تحویل سفارش»، «موجودی مواد اولیه» و «میزان استخدام شرکت» در ماه مورد نظر، نسبت به ماه قبل (بیشتر، کمتر یا مانند) دریافت می‌شود. موسسات جهانی معتبر نیز این شاخص را با همکاری بیش از ۴۰ کشور دنیا به صورت ماهانه محاسبه و منتشر می‌کنند.